«میدان را چهارراه کردن»، مسکن های زودگذر برای حل معضل ترافیک است«میدان را چهارراه کردن»،

گزارش بشارت یزد از ریشه های گره کور ترافیک در معابر شهر جهانی:

• حمید دهقان، مدیر شورای ترافیک یزد: بر اساس آخرین آمار معاونت مهندسی تعویض پلاک، به صورت میانگین ماهانه ۱۰۰۰ دستگاه خودروی جدید در شهر یزد اضافه می شود و در مقابل خودرویی از رده خارج نشده است. افزایش سرانه مالکیت خودرو و عدم اجرای طرح های مشوق برای خودروهایی با سرنشین بالا مثل خط ویژه موجب افزایش خودروهای تک سرنشین در سطح شهر می شود. در واقع ۷۷ درصد شهروندان برای انجام امور روزانه از خودروی شخصی استفاده می کنند
• در یزد مطابق با افزایش ساخت و سازها، شبکه معابر جدید احداث نشده است. این بدان معناست که بر اساس طرح جامع حمل و نقل و طرح تفضیلی شهر یزد، تنها حدود ۳۰ درصد شبکه معابر جدید پیشنهادی ساخته شده است و لذا به میزان زیادی از برنامه عقب هستیم
• سرهنگ زارع رئیس پلیس راهور استان یزد: متاسفانه “طرح جامع کنترل ترافیک” در شهر یزد هنوز به مرحله ابلاغ و اجرا نرسیده است، به همین دلیل برای حل مسئله ترافیک گاها از مسکن های موضعی مانند احداث میدان، تغییر چهارراه به زیر گذر، قرار دادن چراغ قرمز در میادین و …. استفاده می شود اما هیچ یک از این مسکن های موضعی مسئله ترافیک یزد را به صورت اساسی حل نخواهد کرد

ناهید عنصری/ روشن است که ترافیک در شهرها خدمات رسانی را دچار مشکل می کند و تبعاتی نظیر آلودگی هوا، مشکلات اعصاب و روان جامعه و افزایش زمان تلف شده شهروندان را نیز به همراه دارد . با این حال برخی کشورها توانسته اند با استفاده از علم، تکنولوژی و فرهنگسازی این مسئله را تا حدودی کنترل نمایند، اما در ایران این کنترل در اکثر موارد کارساز نبوده و بسیاری از شهرهای ایران با این معضل هر روزه دست به گریبان هستند.

در شهر یزد که امروز  بیشتر معابر شهری از  حجم سنگین بار ترافیکی رنج می برد و هر روزه بر حجم آن نیز افزوده می گردد. به گونه ای که تصور می شود شهر در کلاف سردرگمی گرفتار گردیده که احداث پل، چراغ راهنما و تغییر شکل میادین نیز نمی تواند آنرا باز نماید. انتقادات زیادی نیز درباره نوع مدیریت و یا تغییرات هندسی برخی معابر وجود دارد که شاید  بتوان پاسخ آنها را در گفتگو با حمید دهقان، مدیر شورای ترافیک یزد و دانش آموخته حمل و نقل و ترافیک یافت.

رشد روزافزون خودروهای تک سرنشین در یزد

او در خصوص ریشه مشکلات ترافیکی شهر گفت: در حقیقت مشکل ترافیک نه یک شبه به وجود آمده و نه یک شبه از بین خواهد رفت. ریشه مشکلات موجود را باید در چند حوزه مختلف بررسی کرد و رسانه ها باید به حل ریشه ای مسئله ترافیک پرداخته و از سطحی کلان تر به این مسئله نگریسته شود.

دهقان با اشاره به رشد روزافزون خودروهای تک سرنشین به عنوان یکی از دلایل مهم ترافیک در یزد بیان کرد: بر اساس آخرین آمار معاونت مهندسی تعویض پلاک، به صورت میانگین ماهانه ۱۰۰۰ دستگاه خودروی جدید در شهر یزد اضافه می شود و در مقابل خودرویی از رده خارج نشده است. افزایش سرانه مالکیت خودرو و عدم اجرای طرح های مشوق برای خودروهایی با سرنشین بالا مثل خط ویژه موجب افزایش خودروهای تک سرنشین در سطح شهر می شود. در واقع ۷۷ درصد شهروندان برای انجام امور روزانه از خودروی شخصی استفاده می کنند.

کمبود معابر استاندارد برای حمل و نقل شهری در یزد

وی همچنین در خصوص عدم اجرای طرح های نیمه تمام کنترل ترافیک تصریح کرد: در یزد مطابق با افزایش ساخت و سازها، شبکه معابر جدید احداث نشده است. این بدان معناست که بر اساس طرح جامع حمل و نقل و طرح تفضیلی شهر یزد، تنها حدود ۳۰ درصد شبکه معابر جدید پیشنهادی ساخته شده است و لذا به میزان زیادی از برنامه عقب هستیم. هرچند در این سالهای اخیر واقعا تلاش های ارزشمندی از سوی شهرداری برای احداث معابر جدید صورت گرفته اما بدلیل عدم همکاری بسیاری از دستگاه های دولتی برای آزادسازی اراضی دولتی و هزینه های بالای خرید املاک و اراضی شخصی برای اجرای طرح ها، بسیاری از پروژه ها نیمه تمام مانده و ما در مقابل افزایش روزانه جمعیت هنوز طرح های نیمه تمام زیادی داریم و به این ترتیب مسئله کنترل و مدیریت ترافیک شهر به تعویق می افتد.

تمرکز مراکز آموزشی در مناطق پرترافیک یزد

مدیر شورای ترافیک استان یزد همچنین درباره عدم مدیریت کاربری ها اظهار کرد: طی سال های متمادی مدیریت صحیحی در خصوص کاربری ها صورت نگرفته است. به عنوان مثال شما تصور کنید که حجم بسیاری از مراکز آموزشی و دانشگاه ها همه در یک قسمت از شهر متمرکز شده اند. از سوی دیگر روز به روز تعداد مدارس و موسسات زبان  خارجه و …. نیز در یک  منطقه خاص از شهر در حال افزایش است. در واقع در حد فاصل تقاطع ریاضی تا تقاطع جانباز با فاصله حدود ۹۰۰ متر بالغ بر هشت هزار دانش آموز در حال تحصیل در مراکز آموزشی هستند. بنابراین تمرکز این تعداد دانشجو و دانش آموز در یک قسمت شهر طبیعتا منجر به مشکلات ترافیکی خواهد شد. علاوه بر آن در برخی از کوچه های منطقه صفائیه چندین کلاس زبان تاسیس شده است. این معضلات صرفا مربوط به کاربری های آموزشی بوده و  سایر کاربری ها نیز کمابیش وضعیتی  مشابه دارند.

گستر تغییر کاربری ها در یزد بدون توجه به ترافیک

وی در خصوص سایر کاربری ها از جمله کاربری تجاری نیز گفت: همچنین شاهد تراکم مراکز تجاری مانند پاساژ آریا، پاساژ صدف، سیتی سنتر، سینما تک، پاساژ خورشید و… در این منطقه از شهر هستیم. روز به روز نیز تعداد مراکز تجاری در این منطقه در حال افزایش است. از سوی دیگر در بافت مسکونی نیز حجم زیادی از آپارتمان های چند طبقه وجود دارد. این بدان معناست که همواره بارگذاری ما در شبکه در حال افزایش است و در خصوص تغییر کاربری ها به مقوله ترافیک و عارضه سنجی آن اهمیتی داده نمی شود. همین مسئله در خصوص بلوار طالقانی نیز در حال تکرار شدن است. زیرا تمرکز بالای مطب پزشکان در این بلوار، معضلات ترافیکی در این قسمت از شهر را به طور چشمگیری افزایش داده است.

انتقاد از حذف سرویس ادارت و سازمان ها در یزد

دهقان در خصوص سیاست گذاری های غلط در مورد مسئله ترافیک شهری نیز گفت: ترافیک علم سیاست گذاری است یعنی برای حل مشکل ترافیک باید به مسائل مختلفی توجه کرد. برای مثال چنانچه سرویس ادارات شروع به کار کند، حجم بالایی از ترافیک در ساعات شروع و پایان فعالیت ادارات، که تقریباً  32 درصد از سفرها در ساعات اوج عبور و مرور را شامل می شود، از بین می رود. طبیعی است زمانیکه در ادارات، پارکینگ احداث و برای کارمندان شرایط برای استفاده از خودروی شخصی تسهیل  شود، حجم استفاده از خودروی شخصی افزایش می یابد.

او ادامه داد: تا چند سال پیش سرویس برخی ادارات فعالیت می کردند. در حال حاضر نیز سازمان عمران شهرداری که در بافت تاریخی واقع شده است و کارمندان آن از سرویس استفاده می کنند را می توان به عنوان یک الگوی موفق نام برد. همچنین بر اساس مطالعات صورت گرفته بالای ۴۰ درصد سفر های مردم در روز مسافتی زیر سه کیلومتر دارد یعنی به راحتی این سفر ها به صورت پیاده یا با استفاده از سایر وسایل به جز خودرو قابل انجام هستند اما به دلایل متعدد این اتفاق رخ نمی دهد.

مدیر شورای ترافیک استان یزد گفت: مجموع این اتفاقات، ترافیک شهر یزد را به نقطه ای رسانده که کنترل آن بسیار دشوار است. عوامل راهور در تلاش هستند اما در نهایت تمام انرژی آن ها در راستای باز گشایی گره های ترافیکی صرف می شود.

توسعه بی رویه افقی شهر یزد

دهقان همچنین در خصوص توسعه بی رویه افقی شهری نیز گفت: یکی از مسائل نگران کننده دیگر توسعه بی رویه افقی شهری است که بسیار اشتباه است. زمانیکه  شهر به صورت بی رویه توسعه افقی می یابد، باید با انسان محوری خداحافظی کنیم. زیرا انسان محوری به سیاست های انقباضی و رشد درون افزا معتقد است. ترافیک مانند سرطان نیست که سالها بعد خود را نشان دهد بلکه تاثیر آنی و قابل لمس دارد. ترافیک همیشه یکسری علت هایی دارد و خود معلول است. شاه کلید حل تمام مشکلات، اخذ تصمیمات درست و  تعاملات بین دستگاهی برای اجرای آن است و بنابراین هدف باید توسعه و پیشرفت شهر باشد.

اجرا نشدن طرح جامع کنترل ترافیک در یزد

سرهنگ زارع رئیس پلیس راهور استان یزد نیز درباره مشکلات ترافیک شهری گفت: معابر شهری به لحاظ ظرفیت پاسخگوی تعداد خودروها نبوده و احداث معابر اکثراً مربوط به سالها پیش می باشد و به همین دلیل پاسخگوی ظرفیت خودروهایی که روزانه در حال افزایش اند نیست.

او با تاکید بر اینکه هم اکنون ظرفیت معابر یزد پر و سرریز شده و این امر موجب توقف عبور و مرور در معابر گردیده است بیان کرد: البته این مشکلی مشترک برای تمامی شهرهاست و نیازمند مدیریت صحیح است. مدیریت صحیح نیز به معنای اجرای یک طرح جامع کنترل ترافیک در یزد می باشد.

زارع در خصوص طرح جامع کنترل ترافیک در یزد گفت: متاسفانه چنین طرحی در شهر یزد هنوز به مرحله ابلاغ و اعمال نرسیده است، به همین دلیل برای حل مسئله ترافیک گاها از مسکن های موضعی مانند احداث میدان، تغییر چهارراه به زیر گذر، قرار دادن چراغ قرمز در میادین و …. استفاده می شود. اما هیچ یک از این مسکن های موضعی مسئله ترافیک یزد را به صورت اساسی حل نخواهد کرد.

رییس پلیس راهور با اشاره به این مطلب که تهیه طرح جامع ترافیک باید براساس  آینده نگری باشد، گفت: در مرحله اول باید در این طرح جامع مسئله سرویس دهی عمومی از طریق مترو یا منرویل یا خط واحد و یا “بی آر تی” به صورتی جامع و با برنامه ریزی مشخص شود. همچنین در مرحله بعد می بایست برای معابر تعیین تکلیف صورت گیرد، به عبارتی در معابر طرح زوج و فرد یا یک طرفه سازی اعمال شود که تشخیص اینکه کدام طرح برای هر معبر مناسب است به عهده کارشناس و متخصص ترافیک می باشد.

وی درباره ضرورت احداث پارکینگ مناسب در معابر شهری نیز چنین اظهار کرد: در مرحله سوم در طرح جامع ترافیک شهری باید مسئله پارکینگ معابر حل و فصل شود. به بیانی دیگر در اماکنی که مراکز تجاری وجود دارند و یا مسافرپذیر هستند پارکینگ عمومی در نظر گرفته شود. در واقع استفاده از خیابان ها و معابر به عنوان محلی برای پارک خودرو صحیح نمی باشد، زیرا خیابان ها محل عبور وسایل نقلیه هستند.

زارع در پایان درباره مسئولیت اجرای طرح جامع ترافیک شهری گفت: در وهله اول شورای ترافیک استان مسئولیت دارد که قوانین را مصوب نموده و دستگاه های اجرایی را برای انجام همکاری به کارگیرد، در حوزه اجرا نیز شهرداری موظف است با مساعدت مشاوران طرح و پیمان کاران مربوطه اقدام نماید و پلیس راهور نیز در حوزه اعمال مقررات و نظارت بر اجرای آنها انجام وظیفه خواهد کرد.