دغدغه صاحبان کسب و کارهای اینستاگرامی از اجرایی شدن «طرح صیانت»:
محدودسازی فضای مجازی ظلمی بزرگ به مردم است
در سالی که گذشت یکی از پرحاشیه ترین و پر چالش ترین کلید واژه ها در افکار عمومی، «طرح صیانت از کاربران فضای مجازی» بود که برخی از نمایندگان مجلس با ادعای ضرورت محافظت از کاربران ایرانی در فضای مجازی آن را تدوین و جامعه را در کنار ده ها مشکل کوچک و بزرگ اقتصادی، با چالشی فراگیر مواجه ساختند و بسیاری قرن گذشته را با نگرانی عمیق از سرنوشت طرح صیانت به پایان بردند، دغدغه ای که همچنان در قرن جدید هم ادامه دارد. هرچند مخالفت گسترده مردم و رسانه ها با این طرح که به گفته کارشناسان عملا موجب فیلتر شدن فضای مجازی و اپلیکیشن محبوب اینستاگرام و کاهش دسترسی به اینترنت می شود، باعث شده نه دولت و نه مجلس چندان زیر بار برعهده گرفتن مسئولیت تصویب این طرح نروند و حالا در اقدامی تازه رئیس مجلس خبر از ارجاع آن به شورای عالی فضای مجازی داده است.
آمارها نشان میدهد که اکنون حدود یک میلیون صفحه فارسی از طریق اینستاگرام کسب درآمد حداقلی دارند و همچنین حداقل ۲۰۰ هزار کسب و کار کوچک و متوسط و حدود ۵۰۰ هزار کسب و کار استانی و بومی در اینستاگرام فعالیت می کنند. اینکه طرحی بر خلاف نظر اکثریت مطلق جامعه تصویب شود و میلیون ها ایرانی را با مشکل در کسب و کار یا انجام امور روزمره مواجه سازد و عملا ایرانیان را از عرصه اینترنت جهانی دور کند تا چه اندازه با واقعیت های زندگی در روزگار پسااینترنت و واقعیت مجازی منطبق است و اساسا اجرایی شدن چنین طرح هایی چه ضربه ای به معیشت فعالین اقتصادی خصوصا در مشاغل خانگی می زند، موضوعی است که بشارت یزد در قالب دو گزارش بدان پرداخته است. در ادامه نظرات سه فعال اینستاگرامی که عمدتا از طریق فضای مجازی امرار معاش می کنند را می خوانیم و در شماره بعد، گفتگوی بشارت یزد را با یک دکترای تخصصی کسب وکار پیرامون واکاوی تخصصی این طرح خواهیم خواند.
مسئولان به فکر صیانت از اقتصاد و نشاط مردم باشند
حسین، صاحب مغازه عروسک فروشی در یکی از مراکز خرید یزد در گفت و گو با بشارت یزد درباره فعالیت موازی خود در اینستاگرام گفت: حدود ۴ سال پیش صفحه اینستاگرامم را جهت بهبود وضعیت کارم که از رونق افتاده بود، ایجاد کردم. این درحالی بود که از افتتاح عروسک فروشی ۱۰ سالی می گذشت و بازدهی مناسبی نداشت. مزایای کار در اینستاگرام نسبت به فروش حضوری در این است که امکان دسترسی نامحدود به افراد با سلیقه های متعدد را فراهم کرده که می توان در این فضا می توان دو برابر سود بیشتری از مغازه داری داشت. در این اپلیکیشن محدودیت زمانی و مکانی وجود ندارد و از هر جای جهان در هر ساعتی امکان خرید ایجاد شده است، این در حالی است که فروش فروشگاهی محدود به زمان و مکان بوده و این بر خیلی از ابعاد فروش و درآمد تاثیر گذارست. اجرای طرح صیانت به هر نحوی که دسترسی ها را محدود کند، به کسب و کار، درآمد و به طور کلی اقتصاد خانوارها ضرر وارد می کند با توجه به وضع اقتصادی و گرانی های روزافزون نمایندگان مردم در مجلس و سایر مسئولان بهتر است به دنبال صیانت زندگی قشر فقیر کشور باشند تا صیانت از کاربرانی که خود نمی خواهند صیانت شوند.
وی ضمن اشاره به عدم آگاهی از جزئیات طرح صیانت افزود: طرح صیانت اگر به معنای بسته شدن اینستاگرام باشد به همه کسب و کارهایی که در این فضا فعالیت می کنند ضرر بسیار بزرگی خواهد زد زیرا با احتساب فروش آنلاین است که میزان سرمایه در گردش لحاظ می شود و حجم کالایی که برای خرید حضوری خریده می شود تقریبا یک سوم حجم آنلاین است و فروش نیز متناسب با همین آمار تعیین می شود. به نظر نمی رسد فضای دیگری وجود داشته باشد که بتواند این حجم از جمعیت و مشتری بالقوه را برای کسب و کارها در کشور ایجاد کند با این حال به دنبال طراحی سایت نیز هستیم که بسیار هزینه بر بوده و بازدهی آن به اندازه اینستاگرام نخواهد بود زیرا زیرساخت اینترنت همانطور که الان هم در حال مشاهده هستیم به گونه ای نیست که دسترسی پر سرعت را برای سایت های داخلی ایجاد کند. این روند در دنیای امروز که همه چیز در فضای آنلاین قابل دسترسی است، خیلی عجیب به نظر می رسد.
فضای مجازی، ناجی اقتصاد هنرمندان شده است
در ادامه عاطفه، ۳۳ ساله و کارشناس ارشد رشته هنر به بشارت یزد گفت: سابقا درآمد اندکی را از برگزاری کلاس های نقاشی و گالری های کوچک به دست می آوردم تا اینکه به طور تصادفی با ارائه مجسمه های که می ساختم مشتری به دست آوردم.
وی افزود: اینستاگرام و برخی دیگر از اپلیکیشن های فضای مجازی تنها جایی است که فرصت ارائه آثار هنری برای هنرمندان به صورت آزاد و کاملا برابر فراهم است. این درحالی است که به نظر نمی آید بتوان به سادگی فضایی به گستردگی و متنوعی اینستاگرام ایجاد کرد. هنرمندان هیچ زمان راه و جاده ای هموار برای کسب درآمد نداشته اند و همیشه با سختی های زیاد به کم ترین درآمد قانع بوده اند. تولید اثر و تبلیغ آن در این حوزه محروم مانده و در نتیجه افراد زیادی در کشور به دنبال خرید آثار هنری نیستند. برای مثال یک نقاش زمان زیادی را برای برگزاری یک گالری صرف می کند و هزینه های سنگین اجاره گالری و تبلیغات را نیز باید متقبل شود و ممکن است برپایی گالری بازدهی کافی نیز به همراه نداشته باشد و تعداد شرکت کنندگان از تعداد انگشتان دست کمتر باشد و طبیعتا درآمدی هم عاید این هنرمند نشود. در حال حاضر «اینستاگرام» فرصت ارائه رایگان آثار هنری را در اختیار هنرمندان قرار داده تا آثار خود را به نمایش بگذارند. اینستاگرام یک فضای عمومی است و سلایق زیادی را در خود جای داده است که می توان با داشتن اندکی خلاقیت و تبلیغات سطحی به بازدهی دو برابر از زمانی که با مشقت زیاد گالری برگذار می شود، رسید.
طرح صیانت، ظلم بزرگی به مردم ایران است
«مریم» که شیرینی های دست ساز بدون قند تولید می کند و با راه اندازی این کسب و کار، کارآفرینی نیز کرده است، به بشارت یزد گفت: به شغل معلمی مشغول بودم و به عنوان سرگرمی بخشی از فعالیت های خود را در اینستاگرام به نمایش می گذاشتم و از آن جهت که در مدرسه ای در منطقه محروم مشغول بودم از طریق اینستاگرام کمک های زیادی برا این کودکان کسب کردم. در ادامه نیز با مشاهده فضای مناسب، به دنبال ایجاد یک کسب و کار خانگی با پخت شیرینی های سنتی کرمان بدون قند مصنوعی رفتم.
وی افزود: به معلمی علاقه بسیار داشتم اما به سبب درآمد بسیار خوب از کسب و کار جدید، از آموزش و پرورش استعفا دادم و به صورت جدی به شیرینی پزی مشغول شدم. الان مجموعا ۶ نفر مستقیم و ۴ نفر غیرمستقیم که اکثرا خانم هستند، در گارگاه شیرینی پزی مشغول به کارند.
او با اشاره به عدم آگاهی کافی از جزئیات طرح صیانت افزود: عدم اشاره مسئولان به جزئیات طرح صیانت سبب شایعه پراکنی های زیادی شده است به گونه ای که به نظر می رسد خود نمایندگان نیز نمی دانند به دنبال چه هستند؛ اما به نظر می رسد این طرح، بزرگ ترین ظلمی است که می توان به مردم کرد چون خیلی از افراد به سمت ایجاد کسب و کار خود در فضای مجازی و آنلاین گرایش پیدا کرده اند و راهی برای مقابله با فقر و کنار آمدن با وضعیت نابسامان اقتصادی در طی سال های اخیر یافته اند. بسیاری از خانم های خانه دار تصمیم گرفته اند برای استقلال مالی یا کمک به اقتصاد خانوار یک کسب و کار کوچک و خانگی راه اندازی کنند.
وی در پایان افزود: نداشتن محدودیت زمانی و مکانی، فضای رایگان و نسبتا عادلانه و سرمایه حداقلی از مزیت های اینستاگرام است که این مزیت را هیچ پلتفرم دیگری ندارد و دریغ کردن این فضا در شرایط اقتصادی اکنون از مردم ظالمانه به نظر می رسد.
آموزش عمومی را جایگزین انکار فضای مجازی کنیم
عدم محدودیت زمان و مکان، تنوع در سلایق، فضای عادلانه در دسترس برای همگان و کمک به اقتصاد خانوار فصل مشترک سخنان سه فعال کسب و کار در اینستاگرام بود که درآمد خود را وابسته به این پلتفرم می دانستند و حذف این فرصت را ناعادلانه ذکر کردند. «مشت نمونه خروار است» مناسب ترین مثل برای نشان دادن نظرات کاربران فضای مجازی درباره طرح صیانت است. به نظر می رسد علیرغم مخالفت قاطع اکثریت و تبعات سهمگین بستن فضای مجازی و کندی اینترنت برای زندگی و معاش مردم، دلایل اینکه عده ای هنوز بر محدودسازی اینترنت در ایران اصرار دارند و مخالفان طرح صیانت را مزدور آمریکا و …می دانند را باید در مسائلی دیگر جست، شاید اینکه فضای مجازی به پستوهای قدرت چراغ قوه انداخته و سرعت آگاه سازی و اطلاع رسانی را بالا برده به مذاق برخی خوش نیامده است. ای کاش به جای تیشه به ریشه زدن و دشمنی کردن، با پذیرش نیاز مبرم جامعه به فضای مجازی و اینترنت پرسرعت، تدوین قوانین متقن برای کاربران جهت دفاع حقوقی از خود و همچنین آموزش عمومی برای ارتقای فرهنگ استفاده از فضای مجازی در دستور کار قرار می گرفت.