وقتی دنده عوض کردن با این کرایه ها نمی صرفد

صالح مستوفیان/ «دنده صدتا یه غاز عوض کردن» حکایت رانندگانی است که در اعتراض به افزایش گاه تا دو برابری اقلام اساسی کامیون و همچنین کمبود بار در کشور و آنچه برخی مدعی وجود زد و بندهایی در تخصیص بار به رانندگان هستند، تجمع کردند و در یزد و چند شهر دیگر چند ساعتی ترمز دستی کشیدند و از حمل بار خودداری کردند تا شاید به گفته آنها پس از چند سال نامه نگاری و پیگیری صنفی از مجاری قانونی، این بار در «بی حرکتی» به خواسته خود یعنی افزایش کرایه بار برسند. اعتراضی که روز چهارشنبه در یزد منجر به اخلال در رساندن بنزین به جایگاه های عرضه سوخت شهر و تشکیل شدن صف های طولانی مقابل پمپ بنزین ها شد. هرچند ماحصل چند روز توقف در زیر آفتاب سوزان جاده ها، دستاورد افزایش ۲۰ درصدی کرایه های حمل و نقل جاده ای را در پی داشت اما این رقم هم هنوز بسیاری از رانندگان را راضی نکرده چرا که معتقدند خدمات و لوازم یدکی کامیون افزایشی فراتر از ۲۰ درصد داشته و با توجه به اینکه از سال ۹۴ نرخ کرایه ها افزایش نداشته، چرخ زندگی شان لنگ تر از این حرف ها می چرخد.

پس از شهرهایی همچون اصفهان، شیراز، ری و شهربابک اعتراض کامیون داران چهارشنبه گذشته در یزد هم شکل جدی تری به خود گرفت بطوریکه فرمانده نیروی انتظامی استان در جمع آنها حاضر شد و همچنین کانون صنفی رانندگان استان با مسئولان دولتی نشستی برگزار کردند. آنچه رانندگان را راضی به خواباندن ترمز دستی ها و روانه شدن به دل جاده ها کرد، پذیرش افزایش ۲۰ درصدی نرخ کرایه ها بود.

رئیس اتحادیه حمل‌ونقل بار کشور در اوج اعتراضات با اعلام خبر افزایش بیست درصدی نرخ کرایه ها گفته بود: کرایه حمل کامیون‌داران از سال ۹۴ به این طرف افزایشی نداشته در حالی که نرخ دلار بسیار بالا رفته و باعث افزایش اقلام مصرفی وسایل حمل و نقل شده است. محمد خان‌بلوکی اما درخواست رانندگان برای افزایش ۴۰ درصدی نرخ کرایه ها را امکانپذیر ندانست و گفت: در کشور بی‌باری داریم و بار برای کامیون‌داران کم است. وی همچنین مدعی شد: دلال بازی شرکت های حمل ونقل اجازه نمی دهد رانندگان و کامیونداران به حق و حقوق قانونی خود دست یابند. شرکت های حمل ونقل پس از معرفی بار و صدور بارنامه بلافاصله حق کمیسیون خود را از راننده می گیرند در حالی که راننده باید پس از طی مسافت زیاد، بار خود را تحویل و کرایه اش را با مشکلات متعدد و حتی چند ماه بعد دریافت کند.

اعتراض رانندگان در یزد و تشکیل شدن صف های طولانی در مقابل پمپ بنزین ها با واکنش معاون سیاسی استاندار یزد روبرو شد. محمدعلی طالبی در صفحه اینستاگرام خود نوشت: «ایجاد نیاز کاذب و بار ترافیکی تحمیل شده به جایگاههای سوخت، روند خدمات رسانی را تحت تأثیر قرار می دهد. تداوم همکاری و همدلی مردم در حفظ آرامش طبیعی جامعه، جریان مطلوب ارائه خدمت را به همراه خواهد داشت.»
سرپرست اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان یزد نیز در واکنش به اعتراض رانندگان استان، تجمع کامیون داران را صنفی دانست و بیان داشت: روز چهارشنبه افزایش ۲۲ درصدی کرایه بار کامیون داران به تمام شرکت های حمل و نقل اعلام شد اما تعداد اندکی از آنها افزایش بیبشتر کرایه را خواستار بودند. سعید برازنده مقدم همچنین افزایش کرایه بار در یزد را بالاتر از سایر استانها دانست.

اعتراض رانندگان، دلهره مردم کوچه و بازار

هرچند افزایش ۲۰ درصدی کرایه بار در پی اعتراض به حق رانندگان مرهمی بر مشکلات این قشر زحمتکش است اما در مقابل دغدغه ای دیگر بر سایر نگرانی های مردم کوچه و بازار افزود و آن موج تازه گرانی و تورم بواسطه افزایش نرخ کرایه حمل و نقل کالاهاست. از نیمه سال گذشته تا امروز کشور دستخوش افزایش لجام گسیخته نرخ ارز و طلا و به تبع آن افزایش قیمت در کالاهای مختلف بوده است. خصوصا این افزایش قیمت در کالاهای وارداتی محسوس تر بوده است. هرچند مردم امیدوار بودند با تثبیت نرخ دلار به قیمت ۴۲۰۰ تومان، موج گرانی ها حبابی بیش نباشد و فروکش کند اما به نظر جنس این حباب آنقدر ضخیم و مقاوم شده که دیگر قصد ترکیدن ندارد. شاهد آنکه چند روز پیش سخنگوی انجمن تولیدکنندگان لوازم خانگی گفت: « قرار نیست قیمت‌های افزایش یافته لوازم خانگی در بازار کاهش یابد، چراکه علاوه بر نوسانات قیمت ارز، میزان حقوق و دستمزد ۲۰ درصد و قیمت مواد اولیه حدود ۱۵ درصد افزایش یافته است.» آنهم در شرایطی که بارها سازمان حمایت از حقوق مصرف کنندگان نسبت به افزایش قیمت ها هشدار داده بود. حال با توجه به افزایش حداقل ۲۰ درصدی کرایه بارها به نظر می رسد موج دیگری از گرانی در کشور پدید آید و باید مسئولان فکری عاجل داشته باشند.

سلاطین بی یال و کوپال

تصور عامه مردم از رانندگان ماشین های سنگین یا همان سلاطین جاده، زندگی نسبتا مرفه و درآمدهای بالاست موضوعی که به نظر می رسد سالهاست اثری از آن در زندگی بسیاری از رانندگان یافت نمی شود. محمد علی، راننده شصت ساله یزدی که ۴۰ سال است در جاده های ایران با کامیون خود بار حمل می کند در گفتگو با بشارت یزد گفت: با توجه به نوسازی ناوگان حمل و نقل اغلب رانندگان با قسط های ماهانه سنگینی روبرو هستند. از طرف دیگر مدتی است از حجم بارها کم شده و حتی تناژ بار هم کاهش یافته که اثر مستقیمی بر درآمد رانندگان دارد.

محمد علی که دارای ۴ فرزند است و پسرش هم کمک راننده اوست، با بیان اینکه دو بار دیسک کمر جراحی کرده و شب هایی در جاده ها از دلتنگی خانواده یا شنیدن خبر بیماری فرزندانش پشت فرمان اشک می ریخته، گفت: رانندگی شغل سخت و فرسوده کننده است و اگر درآمد مکفی برای آسایش و رفاه خانواده نداشته باشد و نتوان پس اندازی برای روزهای پیری و افتادگی از آن اندوخته نکرد، راننده بودن حماقت است. وی افزود: چند سال است کرایه ها هیچ تغییری نکرده در حالی که هزینه تعویض روغن ماشین دو برابر شده، قیمت لاستیک تا ۸۰۰ هزار تومان گران شده و قطعات یدکی هم با وجود افت کیفیت، چند برابر شده است. سهمیه سوختی هم که برایمان تعیین شده به آخر ماه نمی رسد و باید از سوخت آزاد استفاده کنیم.

وی در خصوص افزایش ۲۰ درصدی کرایه بار، آن را کافی ندانست و گفت: با این گرانی ها و کم باری، افزایش ۲۰ درصدی چندان دردی از ما دوا نمی کند. همیشه مسئولان می گویند رانندگان بار اصلی حمل و نقل کشور را به دوش می کشند و اگر آنها نباشند، اقتصاد و معیشت مردم فلج می شود اما در مقابل هیچ حمایتی از این صنف نمی شود.

تهدید حمل و نقل جاده ای توسط حمل و نقل ریلی

مسئول انجمن صنفی رانندگان یزد نیز در واکنش به اعتراض های اخیر رانندگان استان گفت: سیاست تقویت حمل‌ونقل ریلی در تعارض با حمل‌ونقل جاده‌ای قرارگرفته است؛ به صورتی که بسیاری از کالاهایی که تا پیش‌ازاین به جاده‌ها سپرده‌شده بود، به‌ قطار سپرده‌شده است؛ لذا همین موضوع موجبات کاهش بار و افزایش مشکلات اقتصادی رانندگان شده است.

مهدی زارع در گفتگو با فارس بابیان اینکه سیاست تقویت حمل‌ونقل ریلی باید متناسب باسیاست‌های تقویت حمل‌ونقل جاده‌ای صورت گیرد تا بخش حمل‌ونقل جاده‌ای در رقابت نابرابر با حمل‌ونقل ریلی آسیب نبینند، بیان داشت: بسیاری از رانندگانی که تا پیش‌ازاین از معادن یزد بارگیری می‌کردند، اکنون به دلیل سپردن انتقال بار به حمل‌ونقل ریلی دیگر نمی‌توانند اقدام به حمل بار کنند.

وی تصریح کرد: این شرایط در کنار افزایش غیرمعقول و بدون نظارت بسیاری از کالاهای مصرفی رانندگان نظیر لاستیک، روغن و لوازم‌یدکی کامیون و در کنار آن عدم افزایش نرخ کرایه حمل بار سبب شده است که کارد به استخوان رانندگان برسد و این قشر بیش‌ازپیش تحت‌فشار اقتصادی قرار بگیرند؛ لذا اکنون مسئولین به‌خصوص مسئولین استان یزد باید در راستای رفع مشکلات این بخش مهم اقتصادی اقدام کنند.

وی با اشاره به اینکه شرایط کنونی طوری در حال رقم خوردن است که راننده را بیش‌ازپیش در منگنه فشارهای اقتصادی قرار می‌دهد، خاطرنشان کرد: چرا وقتی هزینه خدمات در بسیاری از بخش‌های دولتی افزایش پیدا می‌کند مسئولین در متناسب‌سازی نرخ کرایه حمل‌ونقل که با معیشت بخش قابل‌توجهی از جامعه گره‌خورده است، مقاومت می‌کنند؟

زارع اذعان کرد: این عوامل سبب شده است که شغل رانندگی به یکی از مشاغل کم‌درآمد تبدیل شود؛ چنانچه بسیاری از رانندگان از تأمین هزینه‌های زندگی و معیشت خود ناتوان هستند؛ اکنون بسیاری از مشاغل مرتبط با رانندگی، نظیر تعمیرکار افزایش‌یافته است و این شرایط در صورتی است که هیچ‌گونه گشایشی درزمینهٔ افزایش نرخ کرایه حمل بار صورت نگرفته است.