وضعیت فعلی افغانستان به نفع پاکستان است

به گزارش یزدانه و به نقل از بشارت نو، با هر تدابیر پشت پرده ای که بود، طالبان بار دیگر بر افغانستان مسلط شد. در این بین در رسانه هایی همچون صدا و سیما و روزنامه کیهان و… می شنویم و می خوانیم که طالبان ۲۰۲۱ از طالبان ۱۹۹۶ متمایز است و این گروه در میان مردم افغانستان ریشه دارد. پاسخ به این سوال که آیا طالبان بخشی از جامعه افغانستان است یا نه، کار دشواری است. اگرچه برای ایرانی ها که همواره از طالبان متنفر بوده اند پاسخ به این سوال منفی است و مردم ایران طالبان را یک گروه تروریستی و خشن می دانند که بویی از انسانیت نبرده اند، اما هیچ کس بهتر از مردم و شهروندان افغانستان نمی توانند به این پرسش پاسخ دهند.

همین مسئله باعث شد تا بشارت نو برای رفع این شبهه به سراغ یک دانشجوی اهل کشور افغانستان برود تا این مسئله را از وی جویا شود. در این گفتگو همچنین به نگاه قدرت های جهانی و منطقه ای به افغانستان تحت سیطره طالبان و آینده جنبش پنجشیر هم پرداخته شده است.

سید جمال الدین سجادی، دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد است و در انجمن علمی علوم سیاسی این دانشگاه نیز فعالیت می کند. وی سابقه فعالیت رسانه ای در خبرگزاری شفقنا افغانستان را نیز در کارنامه خود دارد.
مشوح گفتگو با سجادی را در ادامه می خوانید.

طالبان در افغانستان پشتوانه مردمی ندارد

خبرنگار خبرگزاری شفقنا افغانستان با بیان اینکه گروه طالبان ریشه و پشتوانه مردمی در افغانستان ندارد و به هیچ عنوان نمی توان این گروه را یک جنبش و یک جریان و یا یک گروه سیاسی فکری و عقیدتی داخلی افغانستان قلمداد کرد، اظهار داشت: ریشه گروه طالبان به مدارس دیو بندی پاکستان بر می گردد. اکثریت رهبران طالبان کسانی هستند که در مدارس دیو بندی پاکستان تعلیم و تربیت شدند. بعد از رهبران، بدنه طالبان نیز همان طور که از نامشان پیداست، طلبه هایی هستند که این افرادی هم در همان مدارس دیوبندی تعلیم شده اند و می توان گفت که در داخل افغانستان چندان ریشه و پشتوانه اجتماعی و فرهنگی ندارند.

سید جمال الدین سجادی ادامه داد: اما اینکه مردم افغانستان چه نگاهی به طالبان دارند، باید گفت با توجه به آنچه که در دوران حکومت طالبان تا قبل از سال ۲۰۰۱ در افغانستان اتفاق افتاده بود، نگاهی توام با تنفر، ترس، وحشت و نگرانی است. مردم هنوز قتل عام ها، کشتارها، قوانین سختگیرانه و دگم اندیشانه طالبان را از یاد نبرده اند و تصویری که در ذهن مردم افغانستان از طالبان هک شده، چهره ای خشن است.

ارتش افغانستان به مردم این کشور خیانت کرد

خبرنگار خبرگزاری شفقنا افغانستان در پاسخ به این سوال که چرا مقاومت جدی از سوی مردم افغانستان در برابر طالبان صورت نگرفت، گفت: اگر دولتی با تمام وزارتخانه ها، نیروهای نظامی و نهادهای مربوط به خود در یک خیانت و یک معامله پشت پرده کشور را به یک گروه تندرو و یک جریان خارجی واگذار کند، تکلیف مردم چیست؟ اکثریت مردم در تمام دنیا سلاح ندارند و آنچه که ما از آن به عنوان نظام و ارتش یاد می کنیم، در اختیار دولت است؛ وقتی که دولتی تمام دار و ندار کشور را در اختیار نیروهای نظامی و ارتش می گذارد و به نوعی معامله پنهانی انجام می دهد و خیانتی در حق کشور و مردم آن می کند، کار چندانی از مردم با دستان خالی بر نخواهد آمد. ضمن اینکه تمام جهان نیز تنها نظاره گر سقوط و فروپاشی دولت در افغانستان بودند.

اشرف غنی افغانستان را تقدیم طالبان کرد

عضو انجمن علمی علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد افزود: از سویی رهبران سیاسی افغانستان نیز در این خیانت دخیل بودند. اشرف غنی به عنوان رئیس جمهور، کشور را به نوعی تقدیم طالبان کرد و به مردم افغانستان خیانت کرد. در کنار او وزرا، رهبران جهادی و فرماندهان ارتش نیز در این خیانت دخیل بودند و می توان گفت وقتی غنی و دولتمردان افغانستان خیانت کردند، مردم توانایی اینکه رو در روی یک گروه مسلح و شبه نظامی بایستند را نداشتند. به خصوص اینکه این گروه تا دیروز هم پسوند تروریستی داشته است. مردمی که سلاح ندارند و چهل سال جنگ را تجربه کردند و حتی نان خوردن هم ندارند، با چه چیزی می توانستند مقاومت کنند؟ وقتی که دولتمردان، رهبران و کسانی که باید مقاومت می کردند، میدان را خالی کردند، نمی توان توقعی از مردم داشت.

وضعیت فعلی افغانستان به نفع پاکستان است

این دانشجوی کارشناسی ارشد روابط بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد همچنین با اشاره به اینکه خروج شتاب زده ایالات متحده آمریکا از افغانستان بیشترین آسیب را به کشورهای همسایه افغانستان می زند، خاطرنشان کرد: در معادلات افغانستان در وضعیتی که فعلا شاهد آن هستیم، بیشترین نفع برای کشوری به نام پاکستان است.

پاکستان به عنوان اولین حامی و پشتیبان گروه طالبان از این ماجرا نفع می برد. در واقع جنگ افغانستان جنگ پاکستان است. پاکستان به دنبال ایجاد یک سپر دفاعی و یک عمق استراتژیک برای خود در منطقه است و کابل را به عنوان عمق استراتژیک خود تعیین کرده است.

آمریکا در افغانستان شکست خورد

خبرنگار خبرگزاری شفقنا افغانستان ادامه داد: از طرفی به نظر می رسد که آمریکا در افغانستان به شدت شکست خورده یعنی بعد از بیست سال جنگ در افغانستان که از ابتدای تاریخ آمریکا تا کنون طولانی ترین جنگ این کشور است، نه تنها هیچ دستاورد مثبتی نداشته بلکه با سرمایه گذاری میلیاردها دلار و کشته شدن هزاران نفر از نیروهای خود، میدان را در همان نقطه ای که آغاز کرده دوباره واگذار نمود. هدف ایالات متحده آمریکا از آمدن به افغانستان از بین بردن تروریسم بین المللی بود. اما دیدید زمانی که ایالات متحده آمریکا افغانستان را ترک کرد، طالبان قوی تر از ۲۰۰۱ ظاهر شد و گروه های تروریستی دیگری هم در افغانستان شروع به فعالیت کردند. از خروج ایالات متحده امریکا بیشترین نفع را کشورهایی بردند که میدان را خالی دیدند و برای بهره برداری های سیاسی خود به افغانستان لشکر کشی کردند که پاکستان نمونه بارز آن است.

خروج آمریکا از افغانستان منافع چین و روسیه را تامین می کند

سجادی با اشاره به تاثیر پذیری روسیه و چین از تحولات افغانستان اظهار کرد: نقش چین و روسیه هم در تحولات افغانستان قابل تأمل است. چین و روسیه هم علاقه مند هستند که بازی در افغانستان را در دست بگیرند و وارد این چرخه شوند و ایالات متحده آمریکا را پس بزنند. نبودن آمریکا و خلأ قدرت باعث می شود که چین و روسیه بیشتر به منافع خودشان در منطقه و در افغانستان نزدیک شوند. آمریکا چندین پایگاه نظامی در افغانستان داشت و به نوعی این پایگاه ها تهدیدی برای کشورهای همجوار و کشورهای منطقه بودند. برچیده شدن پایگاه های نظامی آمریکا منافع چین و روسیه را تامین می کند.

وی ادامه داد: قبل از تحولات اخیر، روسیه به شدت علاقه مند بود تا میزبان گفتگوهای بین طرف های افغانی باشد. دلیل این امر این بود که روسیه به عنوان بازیگر قدرتمند علاقه مند به این است که معادلات منطقه از کریدور این کشور عبور کند. در واقع هر نیرویی که در افغانستان تابع روسیه باشد به نوعی به منافع آنها کمک می کند. باید این را هم در نظر داشته باشیم که حضور آمریکا در منطقه به معنی ضعف روسیه و چین است و زمانی که آمریکا میدان را خالی کند به نوعی معادله به نفع روسها و چینی ها پیش می رود و می توانیم این گزاره را تایید کنیم که خروج ایالات متحده آمریکا به نفع قدرت های منطقه ای هم تا حدودی بوده و آنها سعی کردند که از این فرصت پیش آمده به نفع خودشان استفاده کنند.

قطر، آمریکا و سازمان ملل به طالبان مشروعیت دادند

این دانشجوی روابط بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه گروهی مثل طالبان برای هیچ کشوری قابل اعتماد نیست، اظهار کرد: اولین کسانی که به طالبان مشروعیت دادند ایالات متحده آمریکا و قطر بودند. در طول تاریخ هیچ گروه تروریستی نبوده که دفتر سیاسی داشته باشد اما قطر این زمینه را برای طالبان به وجود آورد و بعد از آن ایالات متحده امریکا با طالبان که در لیست سیاه خود و سازمان ملل بود، وارد مذاکره شد. این عجیب ترین اتفاق در تاریخ روابط بین الملل است که دولت ایالات متحده آمریکا با یک گروه تروریستی وارد مذاکره شده است. از این جهت می توان گفت که اولین کسانی که به طالبان مشروعیت دادند، قطر، آمریکا و شورای امنیت سازمان ملل بودند.

احمد مسعود در بین مردم افغانستان محبوب است

عضو انجمن علمی علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد با انتقاد از سیاستمداران و دولتمردان افغانستانی که کشور را ترک کرده و آنرا به طالبان تقدیم کردند، گفت: تنها کسی که در افغانستان ایستادگی کرد و پرچم مقاومت را برافراشت، احمد مسعود، فرزند احمد شاه مسعود، قهرمان ملی افغانستان بود. هرچند جنبش پنجشیر مدت کوتاهی مقاومت کرد و بعد از آن طالبان از زمین و آسمان به آن هجوم آورد اما با این وجود می توان گفت مسعود خاطره خوبی از خود در ذهن مردم افغانستان و منطقه و حتی در ابعاد گسترده تر به جای گذاشت.

سجادی ادامه داد: با وجود اینکه بسیاری از تحلیلگران آینده مقاومت را تیره و تار می بینند و ما هر روز شاهد قدرت گیری طالبان هستیم، اما به نظر می رسد که مردم افغانستان حکومت طالبانی را نخواهند پذیرفت و به احتمال زیاد این مقاومت ادامه پیدا خواهد کرد. حتی در صورتی که حمایت چندانی از کشورهای منطقه و جهان وجود نداشته باشد. اروپایی ها در گذشته از احمدشاه مسعود حمایت کرده بودند و ممکن است که امروز هم به نوعی از احمد مسعود جوان حمایت کنند اما به نظر می رسد که اکثر کشورها منتظر هستند تا ببینند کفه ترازو به کدام سو سنگینی می کند.

سکوت مجامع بین المللی در برابر جنایات طالبان در افغانستان

خبرنگار خبرگزاری شفقنا افغانستان با انتقاد از سکوت مجامع بین المللی و قدرت منطقه ای و جهانی در برابر جنایات طالبان در افغانستان، گفت: قدرت های منطقه ای و جهانی منتظرند ببینند طالبان چه رویه ای را در پیش خواهد گرفت و متاسفانه در عرصه بین الملل اگر واقع گرایانه نگاه کنیم وضعیت بسیار آنارشیک است و هیچ کس حاضر نیست که منافع خود را برای کشور و ملت دیگری به خطر بیندازد.

سجادی با انتقاد از خروج ایالات متحده آمریکا از افغانستان، گفت: ایالات متحده آمریکا که به عنوان یک کشور آزاد و مدافع حقوق بشر خود را معرفی می کند، دیدید که چگونه چشم بر تمام کشتارها و قتل عام های مردم افغانستان بست و این کشور را رها کرد. در حالی که ایالات متحده آمریکا و افغانستان پیمان استراتژیک امضا کرده بودند بدین معنی که اگر کشوری به افغانستان حمله کند، ایالات متحده آمریکا موظف است که از افغانستان دفاع کند اما دیدیم که اینگونه نشد.

ایالات متحده آمریکا قابل اعتماد نیست

وی همچنین به کشورهای منطقه در خصوص رابطه با آمریکا هشدار داد و خاطر نشان کرد: ایالات متحده آمریکا اگر خوب باشد برای مردم آمریکا خوب است. آمریکا هرگز دوست، شریک و رفیق خوبی برای کشورهای ضعیف و جنگ زده و کشورهای شرقی نبوده و نخواهد بود. آمریکا از افغانستان فقط به دنبال منافع خودش است. آمریکا در افغانستان فقط به دنبال ایجاد پایگاه نظامی است تا بتواند چین، روسیه و ایران را تهدید کند.

وی ادامه داد: در طول بیست ساله گذشته فرق چندانی در افغانستان اتفاق نیوفتاد. یک دولت فاسد و کاملا وابسته به ایالات متحده آمریکا در افغانستان بر سر کار بود که در وقت تنگنا نه تنها مقاومتی نکرد که کشور را دو دستی تقدیم طالبان کرد. این نتیجه یک حکومت دست نشانده غربی است. آمریکایی ها بدترین معامله را با مردم افغانستان کردند. رهبران افغانستان را با دلارهای خودشان خریدیدند و اندیشه مقاومت را از ذهن آنها پاک کردند و آنها را به خودشان وابسته ساختند و در پایان ناجوانمردانه افغانستان را رها کردند.

طالبان برای تشکیل دولت مشروعیت مردمی ندارد

این دانشجوی اهل کشور افغانستان با بیان اینکه نمی توان طالبان را دولت نامید، خاطرنشان کرد: دولت به معنای واقعی کلمه باید برآمده از رای مردم و نظر مردم باشد اما آن چیزی که در افغانستان می گذرد، به هیچ عنوان نمی توان آن را به عنوان دولت اطلاق کرد چراکه گروه طالبان با زور و با اسلحه قدرت را به دست آورد و نه از راه مشروع خودش. این مردم هستند که به یک دولت مشروعیت می دهند اما در حال حاضر مردم افغانستان طالبان را انتخاب نکردند و این دولت بر آنها تحمیل شد.

افغانستان در اشغال طالبان است

سجادی با اشاره به اینکه افغانستان در حال حاضر در اشغال طالبان است، اظهار داشت: در طول تاریخ هم ما نمونه ای نداریم که یک گروه تروریستی دولت تشکیل بدهد. گروه طالبان در حال حاضر در لیست تروریستی بسیاری از کشورها قرار دارد. همین چند ماه پیش محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق ایران اذعان کرد که ایران هنوز طالبان را به عنوان یک گروه تروریستی می شناسد. پس چطور ممکن است که یک گروه تروریستی دولت تشکیل بدهد؟ در حال حاضر رهبران طالبان و کسانی که از این گروه به عنوان وزیر انتخاب شده اند، کسانی هستند که فرماندهان و رهبران مخوف ترین گروه های ترورویستی هستند. شبکه حقانی یکی از مخوف ترین و خطرناک ترین گروه های تروریستی است که می بینیم رهبران آنها در حال حاضر در افغانستان وزیر هستند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: کسانی که ایالات متحده آمریکا برای دستگیری آنها جایزه تعیین کرده بود، در یک کشور وزیر شده اند و این واقعا مضحک است. ما در افغانستان با چیزی به عنوان دولت رو به رو نیستیم در واقع با یک گروه دگم اندیش تروریست رو به رو هستیم. طالبان در جایگاهی نیست که عنوان دولت را یدک بکشد. اگر مردم آنها را انتخاب نکرده باشند به هیچ عنوان نمی توانند مشروعیت داشته باشند. این مشروعیت را نه نظام بین الملل و نه هیچ کشوری نمی تواند بر مردم افغانستان تحمیل کند.