همه مردم یزد در طرح انتقال آب سهیم شوند

«71 درصد کاهش بارندگی نسبت به مدت مشابه سال زراعی گذشته»، «66 درصد کاهش بارندگی نسبت به مدت زمان بلندمدت ۴۹ سال گذشته»، «قرار گرفتن در قعر جدول استان های کشور از لحاظ میزان بارندگی» و درنهایت «گرمتر شدن یک درجه ای دما و کاهش ۵/۲ درجه ای رطوبت هوا.» این ارقام روایتگر آماری رسمی از میزان بارندگی های استان یزد از مراجع رسمی آب و هوایی کشور هستند. آماری تکان دهنده و بحرانی که نشان می دهد یزد برای تامین مایه حیات با مشکلاتی جدی مواجه است و باید برای مدیریت منابع آبی آن چاره ای اندیشید. برهمین اساس این هفته هم در ادامه جلسات کمیته آب «موسسه مردم نهاد شمیم»، جلسه ای با حضور تعدادی از شخصیتهای حقیقی و حقوقی و کارشناسان حوزه آب یزدی تبار پایتخت برگزار شد. در این جلسه چگونگی اجرای انتقال آب از منابع پایدار به یزد به بحث گذاشته شد و درباره ساز و کار شرکت تعاونی که قرار است وظیفه انتقال را برعهده داشته باشد و در نهایت سهامدارانش مردم خواهند بود، تبادل نظر شد.

انتقال ۵۰۰ میلیون مترمکعب آب به یزد

در ابتدای این جلسه سید ابوالفضل موسوی بیوکی، نماینده مردم یزد در مجلس شورای اسلامی گفت: « در جلسات پیشین به این نتیجه رسیدیم که می خواهیم ۵۰۰ میلیون متر مکعب آب شیرین از طریق بخش خصوصی از منابع آبی پایدار اعم (دریای عمان یا خلیچ فارس) به یزد منتقل کنیم. یعنی اگر در بین راه مجبور شدیم به مراکز جمعیتی آب بدهیم از ۵۰۰  میلیون متر مکعب نهایی کم نشود. برای مثال آبی که از خط ۳ خلیج فارس می آید، ۵۰ میلیون متر مکعبش به استان هرمزگان می رسد به این دلیل که خط لوله از آنجا می گذرد. در جلسه قبل قرار شد این جلسه به دنبال پیشنهاد عملی برویم. ضمن اینکه اگر خط دوم یعنی خرسان یا بهشت آباد زنده شد، اضافه خواهد شد.»

موسوی ادامه داد: «نباید زمان را از دست بدهیم. از زمانی که من خط ۴ را مطرح کردم تاکنون دو سال گذشته است. تشکیل یک کنسرسیوم یا شرکت تعاونی که زین پس متولی باشد و ما نمایندگان هم حامی آن باشیم، ضروری است.»

تاسیس شرکت تعاونی برای انتقال آب به یزد

در ادامه محمدرضا رضایی‌نژاد، مدیرعامل تعاونی پیشگامان کویر یزد درباره ساز و کار تشکیل شرکتی که برای انجام کار در نظر گرفته شده است، بیان کرد: «پیشنهاد من این است که این شرکت در قالب تعاونی باشد و ما بتوانیم مردم را در آن شریک کنیم. آب رسانی به فلات مرکزی کشور با ظرفیت حداقل ۵۰۰ میلیون متر مکعب آب، الزاماتی دارد؛ اول اینکه تخصیص ۵۰۰ میلیون متر مکعب گرفته شود یعنی به اسم شرکت باشد و به مدت ۵۰ سال. یعنی سهامدار به مدت ۵۰ سال بتواند مالک آب باشد. اجازه تصفیه و شیرین کردن آب را در مبدا و شروع پروژه بدهند. فروش و بهره برداری آب در کل مسیر امکان پذیر باشد. تخصیص زمین کافی در محل تصفیه آب. پیشنهاد ما این است که برق پمپاژ مسیر هم از انرژی خورشیدی تامین شود.»

او ادامه داد: «تعریفی که ما پیش بینی کرده ایم، شرکت تعاونی است. میتوانیم سهامدار عضو و غیر عضو داشته باشیم، افزایش و کاهش سرمایه هم در تعاونی آزاد است. مدل پیشنهادی ما این است که در نهایت ما شرکت تعاونی داشته باشیم با ۵۰۰ میلیون سهم که هر سهمی ۳۰ هزارتومان ارزش اولیه اش باشد. چرا ۵۰۰ میلیون سهم؟ چون ۵۰۰ میلیون مترمکعب داریم و هر سهم یک میلیون متر مکعب آب، در ۵۰ سال می شود. در فاز صفر، سهامداران عضو هیات موسس خواهیم داشت.»

رضایی نژاد اضافه کرد: «اگر قرار شد این مدل پیشنهادی در دستور کار قرار گیرد براساس تجربیاتی که داشته ایم، سعی می کنیم مشکلات احتمالی را بیان کنیم و راه حل ها را در اختیار مدیران قرار دهیم.»

لزوم مشارکت تمام مردم استان در طرح انتقال آب

سپس موسوی در ادامه توضیح داد: « علت اینکه بحث تعاونی پیش آمد، این است که اگر کل مردم استان یزد پای این قضیه  بایستند، محقق خواهد شد. تجربه چندساله ای که درباره رتبه آموزش و پرورش مان داریم، علتش ایستادگی کل مردم یزد است. بنابراین مهم است که همه مردم را در این دایره جای دهیم.»

این نماینده بیان کرد: «سرانه مصرف هر نفر ۱۵۰ لیتر در روز و ۱۵۰ متر مکعب در سال است، جمعیت یزد یک میلیون نفر است، ۱۴۰هزار نفر مهاجر داریم. اگر حساب کنیم میشود حدود ۶۲ میلیون مترمکعب درسال. اینکه میگوییم دولت آب را تامین کند، منظور آب شرب است. آبی که دولت مکلف است برای ما تامین کند بین ۶۰ تا ۹۵ مترمکعب است. اما آبی که ما نیاز داریم ۵۰۰ میلیون متر مکعب است. ما روی مقداری که دولت مکلف است برای یزد تامین کند هستیم. این مقدار برای ادامه حیات است، اما مقداری که ما صحبت میکنیم برای پیشرفت استان یزد خواهد بود.»

صرفه جویی مردم، کمکی موثر به بحران بی آبی

رضا امراللهی، رئیس دانشکده مهندسی فیزیک و انرژی دانشگاه امیرکبیر و رئیس اسبق سازمان انرژی اتمی ایران هم ضمن اشاره به نقش حیاتی آب در تامین نیازهای اولیه مردم گفت: «باید توجه کنیم که ساز و کارها مشخص باشد تا یزد با مشکل مواجه نشود. البته از نظر من صرفه جویی مردم هم میتواند در این مدت کمک به سزایی باشد. استفاده بی رویه از آب ازجمله کولرهای آبی در حالی که از کولرهای گازی هم میتوان استفاده کرد. در برخی مناطق حتی دولت سوبسید می دهد. مثل دنیا به این مشکل نگاه کنیم. فکر نکنیم جزیره ای جدا هستیم.»

باید اراده جمعی وجود داشته باشد

سردار محمد صالح جوکار معاون پارلمانی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز گفت: « اینکه آیا دولت واقعا در رابطه با تامین آب شرب مسئولیتی دارد یا خیر؟ بله دارد. دولت زیرساخت ها برای تامین آب صنعتی را هم باید تامین کند. با توجه به شرایط کنونی، یک نکته استفاده از ظرفیت ها و توانمندی های مردم برای انتقال آب است. البته نقش دولت را نباید نادیده گرفت، دولت را نمیشود کنار گذاشت. شما در طول مسیر آزادسازی دارید، در محل آبگیر به زمین نیاز است، بحث محیط زیست و مجوزهای لازم، تامین تسهیلات که همه وظیفه دولت در این پروژه است.»

جوکار اضافه کرد: «اما چون صحبت از مواردی همچون کولر آبی شد، گازی مصرف برقش بالاست. ما سال ۹۴ به دولت فشار آوردیم تا در مناطق گرمتر، از وزارت نیرو برق مناطق درجه ۴ را بگیریم. بله در برخی مناطق سوبسیدهایی وجود دارد اما اگر نباشد مردم زیربار هزینه های بالای برق نمی روند. اما در رابطه با بحث تعاونی، من معتقدم باید از همه نیروهای  کارآفرین و خیر خارج از این جلسه هم استفاده شود. در مرحله اول باید اعتمادسازی شود تا زمینه ها فراهم شود. اراده جمعی برای این موضوع قرار بگیرد، هم در مسئولین استان و هم در نخبگان و مردم.»

او با تاکید بر نقش مهم اعتمادسازی ادامه داد: «زمانی که شرکت پدیده با مشکل مواجه شد، تصور نمی کردیم یزدی ها آنقدر سهام خریده باشند، اما با هجوم یزدی ها به نمایندگان مواجه شدیم که ضرر کردیم و… یا در بحث موسسات مالی و اعتباری که مشکل بوجود آمد، بیشترین سرمایه گذاری مربوط به استان یزد بود. باید اعتماد ایجاد شود.»

یزد در قعر جدول بارندگی های کشور

رضا راعی عزآبادی، رییس گنجینه منابع آب کشور و دبیر کمیته آب شمیم هم با ارائه آماری از بارندگی های کشور و جایگاه استان یزد، گفت:«اجازه بدهید برای اطلاع عمومی آماری را ارئه دهم. میزان بارندگی کشور تا به امروز، ۸۴ میلیمتر بوده که ما ۱۵۹ روز آبی را پشت سر گذاشته ایم و سال گذشته ۱۴۶ میلیمتر بوده است. یعنی نسبت به سال گذشته ۴۲درصد کاهش و نسبت به میانگین بلند مدت ۴۹ ساله مان، ۴۳ درصد کاهش داشته ایم. وضعیت بارندگی استان یزد تا کنون ۱۹٫۳ میلیمتر بوده که سال گذشته در همین روز ۴۰ میلیمتر بوده است. یعنی ۷۱ درصد کاهش نسبت به سال گذشته و بلند مدت ۶۶ درصد کاهش را نشان میدهد.»

راعی ادامه داد: «استان گیلان ۴۹۲ میلیمتر، مازندران ۳۴۳میلیمتر و کرمانشاه ۲۵۳میلیمتر بارندگی داشته اند و سه استانی هستند که بیشترین بارندگی را در آمار به خود اختصاص داده اند. استان سیستان و بلوچستان با ۱۰ میلیمتر، یزد ۱۹ میلیمتر و خراسان جنوبی ۲۳ میلیمتر سه استانی هستند که در قعر جدول بارندگی قرار گرفته اند.»

او تاکید کرد: «براساس پیش بینی های وزارت نیرو، از سال آبی که نصف آن باقی مانده با این فرایندی که پیش میرود بعید است به بارندگی سال گذشته هم برسیم.»

حجت‌الاسلام والمسلمین «سید محمد رضوی ‌یزدی»، عضو شورای مرکزی مجمع روحانیون مبارز هم درپایان با اشاره به تلاش برای از پیش رو برداشتن مشکلات احتمالی گفت: « باید به فکر تنش های احتمالی این قضیه هم باشیم. تنش هایی که نباید مارا به عقب نشینی وادار کند. در اندیشه تنش زدایی باشیم.»

گفتنی است در این نشست کارشناس وزارت تعاون توضیحاتی پیرامون ساختار تعاونی مورد نظر اعضا برای طرح انتقال آب ارائه کرد. همچنین سید محمد احرامیان، مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت و متولی کمیته آب شمیم در سخنانی با اشاره به ضرورت اجرای خرچه سریعتر طرح انتقال آب به یزد گفت: « ما برای اینکه خانه پدری و این خطه تاریخ ساز بماند با همه توان خود در صحنه ایم.»

هچنین مهدی دانش یزدی، حقوقدان و مشاور ارشد و معاون سابق وزیر خارجه نیز در این نشست به بهره گیری از تجارب سایر کشورهایی که برای تامین نیازهای خود از روش انتقال آب از دریای آزاد عمل کرده اند، اشاره کرد. سید محمد رضوی، نماینده ادوار مجلس و سید علی محمد ابویی مهریزی، رییس سندیکای آهن و پروفیل کشور هم در این نشست اظهاراتی داشتند.

امیدهای بسیار برای حل مشکل آب یزد

در حاشیه این نشست، رضا دستجردی مدیرعامل شمیم گفت: با توجه به تجربه یزدیها در طول تاریخ چندهزاره خود از مدیریت منابع آبی محدود، در این دوره نیز امیدهای زیادی برای فائق آمدن بر این بحران جدی خشکسالی وجود دارد. اصلاح الگوی مصرف در کنار استفاده از منابع جدید و پایدار آب می تواند این معضل را برطرف کند.

وی در ادامه افزود: کمیته های تخصصی آب «معماری و شهرسازی»، «قضایی حقوقی»،    «گردشگری و میراث فرهنگی»، «سرمایه گذاری»، «صنعت» و…. که با حضور بهترین نخبگان یزدی تبار داخل و خارج از کشور در موسسه شمیم تشکل یافته است آمادگی دارد تا با بررسی همه ابعاد این پروژه مهم و بزرگ در این دوره حساس و مورد نیاز، نقش خطیر خود را برای اعتلای سرزمین مادری و کشور عزیزمان ایفا گند.