موزه اتومبیل یزد مکانی برای نوستالژی بازها

علی رضایی/ از ترافیک و شلوغی و تکاپوی کار روزانه که بگذریم، در قسمت‌هایی از شهر، مکان‌هایی برای فراغت از هیاهوها وجود دارند. مکان‌هایی که می‌توان لحظاتی دلنشین را با خانواده در آنها گذراند. یکی از اینها موزه «اتومبیل‌های تاریخی، کلاسیک و دست‌ساز یزد» است که با بهره‌گیری از مشارکت بخش خصوصی و با حمایت سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری یزد تاسیس شد.

به منظور آشنایی با چگونگی شکل گیری این موزه و قصه هایی که در اتومبیل های قدیمی آن وجود دارد پای صحبت و درددل‌های محمدعلی اردانی، مجموعه‌دار یزدی و مؤسس موزه اتومبیل‌های کلاسیک یزد نشستیم. در ادامه این گفتگو را می خوانید.

قبل از افتتاح موزه از شدت کار زیاد، پایم خونریزی کرد

محمدعلی اردانی با اشاره به اینکه این موزه دقایقی قبل از تحویل سال۱۳۹۷ آماده و توسط چند نفر از اعضای شورای شهر و شهرداری افتتاح شد، گفت: وقتی این مکان را تحویل گرفتم به صورت کامل مخروبه بود. یازده شبانه روز کار کردیم تا قبل از تحویل سال۹۷ آماده شود. از شدت کار زیاد دو تا از ماهیچه‌های پایم خونریزی کرد.

وی با بیان اینکه موزه اتومبیل‌های کلاسیک یزد کاملا شخصی است و تعدادی از این اتومبیل‌ها طراحی و ساخت خود ما هستند که هشت کشور از آن استقبال کرده‌اند و امارات و اتریش نیز خریدار آن هستند، اظهار داشت: تأسیس این موزه باعث رشد ایده‌پردازی جوانان یزدی شده مثلا خودرویی با طراحی جوان ۲۳ساله یزدی به نام دهقان نیز در اینجا در معرض بازدید قرار گرفته است.

این مجموعه دار یزدی با طرج این پرسش که چرا به دنبال برندهای خارجی با قیمت‌های نجومی هستیم و بیاییم در همین یزد خودمان و با جوانان همین شهر تولید کنیم، گفت: پیشنهاد دادیم از همین طراحی‌های سه‌چرخه و چهارچرخه برای پیاده‌راه خیابان قیام استفاده کنیم. در کمیسیون فرهنگی هم مطرح شد ولی پیگیر نشدند. بسیاری از مسئولین قبل از راه‌اندازی موزه تصور می‌کردند می‌خواهیم نمایشگاهی درست کنیم مثل بنگاه ماشین.

اولین ژیان ایران در موزه اتومبیل یزد

وی افزود: شاید جالب باشد که بدانید اولین سیتروئن و اولین ژیان ایران در موزه یزد قرار دارند و از خودروی قدیمی فیات هم دو تا در ایران است یکی در موزه امیدوار کاخ سعدآباد تهران و یکی هم اینجا در یزد. یکی دیگر از این خودروها «دوشوو» نام دارد و مدل ۱۳۵۸ است که فقط همین یکی در ایران وجود دارد. یکی از شرایط به نمایش درآمدن خودرو در موزه این است که از لحاظ فنی در سلامت کامل باشد. شرط بعدی، اسناد و مدارک آن است که باید کامل باشد. تمام اتومبیل‌های این موزه شرایط فوق را دارا هستند.

مهران رجبی و ساخت مستند در موزه اتومبیل یزد

اردانی بیان داشت: خصوصیت منحصر به فرد موزه اتومبیل که آن را از دیگر موزه‌ها متمایز کرده، جذابیتی است که برای همه قشرها و سنین دارد چرا که همه به نوعی با اتومبیل خاطره دارند. با این حال قصد داریم با راه‌اندازی بازی‌های تفریحی و سرگرمی و ایجاد کارگاه زنده ساخت ماشین در راهرو‌های موزه، به جذابیت آن نیز بیفزاییم.

وی افزود: اخیراً یک تهیه کننده و کارگردان، برنامه‌ای را با مجری‌گری مهران رجبی در دست ساخت دارند با عنوان «عشق سفر» که یک قسمت از آن در این موزه تهیه شده است و قرار است از شبکه۳ سیما پخش شود. از شهرهای مختلف ایران مانند مشهد، قشم، کیش، اصفهان، شیراز، تهران، و… برای بازدید از این موزه آمده‌اند. بازدید کنندگان خارجی بسیاری هم روزانه از این مکان بازدید می‌کنند.

این مجموعه دار یزدی با اعلام اینکه قرار است بزودی تعداد زیادی گردشگر چینی به اینجا بیایند، گفت: اگر بتوانیم درصد کمی از جمعیت میلیاردی چین را به یزد بیاوریم از تمام معادن ما سودآورتر خواهد بود.

«بنز» استاد شجریان و «مهاری» فردین در یزد

اردانی گفت: بسیاری از این خودروها برای اشخاص مشهور و یا هنرمندان بوده است. مثلا خودرو بنز استاد محمدرضا شجریان که تا همین ۱۱سال پیش هم در مالکیت ایشان بود، اینجاست. خودرو «مهاری» مرحوم محمدعلی فردین بازیگر مشهور سینما هم اینجاست که البته این خودرو در اصل برای تردد میهمانان خارجی جشن‌های ۲۵۰۰ساله خریداری شده بود. خودرو «واریانت» موجود در موزه هم به احتمال بسیار زیاد برای آقای سخندان شهردار قبل از انقلاب یزد است. خود ایشان بعد از بازدید این موضوع را به اطلاع ما رساند.

وی افزود: بعید نیست اگر مدارک و اسناد این ماشین‌ها را از ابتدا تاکنون بیشتر بررسی کنیم، به مالکیت افراد سرشناس دیگری نیز پی ببریم.

به سرمایه‌گذار شیرازی گفتم می‌خواهم برای شهرم کار کنم

این مجموعه دار یزدی با اشاره به اینکه توانایی راه‌اندازی ۴ موزه را دارد و حتی حاضر است همانند موزه اتومبیل یزد، اجاره آنها را هم بپردازد، گفت: ولی کم لطفی مسئولان است که مکانی را در اختیار من نمی‌گذارند. موزه‌هایی مثل موزه مردم‌شناسی، سنگ‌های تزئینی و قیمتی و کلکسیون‌های تمبر، کبریت، گرامافون، چاقو و انگشتر.

وی بیان داشت: موزه اتومبیل یزد به همراه یک موزه دولتی به عنوان خلاق‌ترین موزه کشور انتخاب شد. بروید ببینید سایت‌ها و رسانه‌ها برایشان چه کردند در حالی که کسی از این افتخار که برای یزد هم بود باخبر نشد. چون ما خصوصی هستیم. یکی از سرمایه‌گذاران شیرازی آمد و اصرار داشت این موزه در شیراز راه‌اندازی شود ولی من گفتم: یزدی هستم و می‌خواهم برای شهرم کار کنم.

اردانی با اشاره به اینکه مسئولان شهر آنقدر درگیر کارهای سیاسی و جناحی هستند که فراموش می‌کنند چه کارهایی باید در شهر در اولویت باشد، گفت: یکی از اداراتی که از ابتدا در کنار ما ایستاد و در بحث اخذ مجوز ما را حمایت کرد اداره میراث فرهنگی یزد بود. مکان این موزه در اصل برای اداره فرهنگی ورزشی شهرداری است که پس از کش‌ و قوس‌های فراوان در اختیار ما قرار گرفت. مهندس ملازینلی با دست خالی کارهای فرهنگی بسیار خوبی در یزد انجام داد. مثل تئاترها، همایش‌ها‌ و جشن‌های فرهنگی ولی توقع دارم در بحث تبلیغات، ما هم بیشتر حمایت شویم و حداقل یک بیلبورد را به ما اختصاص دهند.

این مجموعه دار یزدی با بیان اینکه "شهرداری از اجاره مکان این موزه حدود ۲ میلیون درآمد کسب می‌کند هرچند که جزئی است ولی شهرداری کدام کار فرهنگی را انجام داده که برایش سودآور هم بوده؟" گفت: اگر دلگرم بودیم که همین مکان فعلی موزه حتی برای ۳سال در اختیار ماست، سرمایه‌گذاری و ایده‌پردازی بیشتری می‌کردیم ولی وقتی ۶ماهه تمدید می‌کنند ما نمی‌دانیم که آیا ماندنی هستیم یا نه؟

نمی‌گذاریم موزه اتومبیل یزد تعطیل شود

در ادامه و برای پیگیری مشکلات و نحوه قرارداد موزه اتومبیل‌های تاریخی و کلاسیک یزد به سراغ عباس ملازینلی رئیس سازمان فرهنگی، اجتماعی و ورزشی شهرداری یزد رفتیم.

عباس ملازینلی در ابتدای صحبت با اشاره به اینکه قرارداد موزه اتومبیل از همان آغاز یک ساله بوده، گفت: در مبحث تمدید این قرارداد قرار شد طی یک قرارداد ۶ماهه، به ابتدای سال برسیم و از آن تاریخ قراردادها را به صورت هر یک سال یکبار تمدید کنیم.

وی در پاسخ به تقاضای مالک موزه اتومبیل مبنی بر اختصاص مکانی در حوالی خلد برین برای احداث موزه، اظهار داشت: به نظر ما این مکان اصلا جای مناسبی برای این کار نیست. ضمن اینکه معتقدیم در اصل ساخت چنین فضایی در کنار آرامستان از ابتدای امر کار درستی نبوده است و پیشتر سازمان آرامستان یزد با توجه به درآمد چشمگیری که داشته اقدام به ساخت این مکان کرده است در حالی که من نمی‌دانم هدف از این کار چه بوده ولی می‌دانم اینکه مردم برای بازدید از یک موزه به مکانی مثل آرامستان بروند اصلاً جالب نیست.

ملازینلی در ادامه گفت: به هیچ عنوان نمی‌خواهیم و نمی‌گذاریم که آقای اردانی مکان فعلی را ترک کند.

وی با بیان اینکه تمام اعضای شورای شهر و شهرداری در ریز جزئیات و مسائل این موزه قرار دارند افزود: سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری یک سری طرح‌ها و برنامه‌هایی دارد که آنها را به مهندس فرهمند نیز ارائه کرده‌ایم ولی در حال حاضر در شرایطی هستیم که شهرداری مشکلات بزرگی دارد.

بعد از انقلاب چند سالن موسیقی در شهر یزد ساخته شده است؟

رئیس سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری یزد در ادامه با اشاره به این موضوع که نه تنها در بحث موزه بلکه در موسیقی و تئاتر و بسیاری از رشته‌های ورزشی با کمبود مواجه هستیم، یادآور شد: بروید ببینید بعد از انقلاب چند سالن موسیقی در شهر یزد ساخته شده است؟ یعنی شهرداری‌ها از ابتدا تاکنون قدمی در ایجاد زیرساخت‌ها در یزد برنداشته است.

عباس ملازینلی در انتقاد به کمبود اماکن فرهنگی ورزشی یزد گفت: درحالی که اصفهان، استان همسایه یزد ۲۵۰ فرهنگسرا، حدود ۴۰۰ زورخانه و ۴۰ ورزشگاه در اختیار دارد، شهر یزد فقط ۳ورزشگاه دارد که آن هم قبلاً سوله بوده و شهرداری به علت بدهی مالیاتی و عوارض مالک آن، این سوله‌ها را تصاحب کرده یعنی این ۳ ورزشگاه ما هم آگاهانه و با هدف ساخت ورزشگاه ساخته نشده‌اند حالا موزه که بماند.

پتانسیل بزرگی مثل موزه اتومبیل را حفظ می کنیم

وی افزود: در تلاش هستیم چندین نگارخانه و سالن آمفی تئاتر راه‌اندازی کنیم اما اداره مسکن و شهرسازی اعلام کرده زمین فرهنگی را فقط به اداره فرهنگ و ارشاد و زمین ورزشی را به اداره ورزش اختصاص می‌دهیم و زمینی که به شهرداری تعلق می‌گیرد فقط بابت فضای سبز خواهد بود. بنابراین لازم است ابتدا موهومات و ساختار ذهنی شهرداری‌چی‌ها را بشکنیم که وظیفه شهرداری فقط آسفالت و جوی و خیابان نیست و وظایف فرهنگی ورزشی نیز وجود دارد. البته این کار هم باید گام به گام انجام شود تا این موضوع را در ذهن مسئولان نهادینه کنیم.

ملازینلی در پایان با اذعان به پتانسیل فراوان موزه اتومبیل‌های تاریخی و کلاسیک اظهار امیدواری کرد: با ایمان هر چه بیشتر و با دغدغه هرچه تمام به دنبال اجرایی کردن لیست پر و پیمان عمرانی این سازمان هستم و دوستانمان در شهرداری را مجاب خواهم کرد که پتانسیل بزرگی مثل موزه اتومبیل را در یزد حفظ کنیم.

توریست فرانسوی: انتظار داشتم در این موزه بیشتر خودروهای ایرانی ببینم

در گفتگوی کوتاه با یکی از بازدیدکنندگان فرانسوی این موزه، نظرش را در مورد این مکان پرسیدیم.

وی با تمجید از مهربانی و بخشندگی اهالی یزد گفت: خیلی خوب است که چنین موزه‌هایی در یزد وجود دارد ولی من انتظار داشتم و بیشتر دوست داشتم با خودروهای ایرانی آشنا شوم.

این توریست فرانسوی در ادامه با مطرح کردن پیشنهادی به مدیران موزه گفت: بهتر است پیشینه و شناسنامه‌ این اتومبیل‌ها و دلیل و تاریخ ورود آنها به ایران در بالای هر کدام از آنها نصب شود.

وی در پایان با اشاره به اینکه دخمه، موزه آب و بافت تاریخی او را شدیداً شگفت‌زده کرده‌ گفت: بسیار خوشحالم که توانستم نظراتم را به یک روزنامه ایرانی منتقل کنم.