مسئولان یزد «پرونده معدن مس دره زرشک» را برای همیشه بایگانی کنند

درخواست دو استاد دانشگاه یزد از مسئولان درپی «مختومه شدن پرونده بهره برداری از معدن مس دره زرشک توسط سازمان محیط زیست کشور»:

مسئولان یزد «پرونده معدن مس دره زرشک» را برای همیشه بایگانی کنند

دبیر شورای هماهنگی تشکل های زیست محیطی استان با تاکید بر اینکه حق نفس و حق حیات پاک، از حقوق ابتدایی زیست انسانی است، گفت: بعد از بیست سال تلاش مستمر کارشناسان، فعالان محیط زیست و مسئولان مرتبط بالاخره نظر رسمی سازمان محیط زیست کشور پیرامون خطرات بسیار بهره برداری معدن مس دره زرشک به صورت کتبی صادر شد و اعلام گردید بهره برداری از این معدن از دستور کار سازمان محیط زیست کشور خارج شده است.
سید عباس هاشمی با بیان اینکه «طبق نامه اخیر سازمان محیط زیست و همچنین صدها سند و گزارش تخصصی پیرامون مخاطرات بهره برداری از معدن مس دره زرشک برای شیرکوه، حیات و منابع آبی استان» حجت بر همگان تمام است، گفت: باید شرکت مس و همه مسئولان استانی و کشوری به قانون و نظرات کارشناسی احترام بگذارند و پرونده بهره برداری از معدن مس دره زرشک را به بایگانی بسپارند. البته در طول سالیان گذشته عده ای تلاش داده اند از راه های غیررسمی و با فشار و لابی علیرغم مخالفت سازمان محیط زیست یا وزارت نیرو، بهره برداری از این معدن را به سرانجام برسانند و از این به بعد هم شاید چنین کنند اما با نامه اخیر سازمان محیط زیست کشور می توان گفت هرگونه تلاش یا فعالیت برای بهره برداری از معدن مس دره زرشک خیانت به استان است. البته بر همگان واجب است که از این به بعد هم در مقابل اینگونه اقدامات ایستادگی کنند.

شیرکوه، کارخانه تولید آب رایگان برای یزد است

علی طالبی، استاد گروه آبخیزداری دانشگاه یزد و مسئول انجمن آبخیزداری ایران هم در این نشست با ابراز خرسندی از مختومه شدن پرونده بهره برداری از معدن مس دره زرشک در سازمان محیط زیست؛ بیان داشت: در قالب یک مقاله علمی ثابت کرده ام “اگر شیرکوه نبود، یزد هم نبود”. شیرکوه با جذب ابرها یک منبع مهم تامین آب حاصل از بارندگی در استان است و همچنین بخاطر سازه گرانیتی و آهکی شیرکوه، یک آبرفت بسیار غنی تا انتهای دشت اردکان ایجاد شوده و منبع تغذیه مهم منابع آبی استان به حساب می آید. حال کدام عقل سلیمی هست که بخاطر بهره برداری از یک معدن و دستیابی به منافع کوتاه مدت اقتصادی، اکوسیستم آبی خود را در معرض نابودی قرار دهد.
طالبی در ادامه افزود: در دهه های گذشته توسعه صنایع آبخواه و آلاینده در دشت یزد-اردکان باعث کاهش منابع آبی و آلودگی شدید استان شده بطوری که در سال گذشته شهر اردکان آلوده ترین شهر ایران بود. جای تعجب فراوان است که چرا چنین صنایعی در یکی از کم آب ترین مناطق کشور احداث شده و اساسا یزد که منابع سرشاری در حوزه میراث فرهنگی و تجارت دارد چرا باید به این کل صنعتی شود؟
استاد گروه آبخیزداری دانشگاه یزد با طرح این سوال که «آیا کسی حاضر است بپذیرد مثلا درآمد مردم استان بواسطه بهره برداری از معدن مس ۲ برابر شود اما ۴ یا ۵ سال از عمر آنها کم شود؟» بیان داشت: هرگونه دخل و تصرفی در شیرکوه صورت بگیرد آنهم حفر چاله ای به شعاع ۱۰ کیلومتری و با عمق ۳۰۰ متر توسط معدن مس، تمام چشمه ها و قنوات منطقه خشک می شود. حال اگر عملیات تغلیظ مس هم در همین منطقه بخواهد انجام شود در حدود ۲۰ میلیارد لیتر اسید سولفوریک وارد سطح شیرکوه می شود که پسماندهای آن چگونه جمع آوری یا بازیافت می شود؟ با وجود تجربه ای که در کشور در بهره برداری از معادن مختلف وجود دارد قطعا این حجم اسید سولفوریک تا دشت یزد_اردکان نفوذ کرده و موجب آلودگی شدید انسانی و حیوانی و رواج بیماری های خطرناک در منطقه خواهد شد.
طالبی با تاکید بر اینکه دغدغه های اقتصادی، جذب سرمایه و اشتغالزایی همواره وجود داشته و از موارد مهمی است اما باید بدانیم با چه قیمت و بهایی می خواهیم برای استان درآمدزایی کنیم؟ و تجربه هم ثابت کرده مردم محلی و بومی معمولا کمترین بهره اقتصادی را از معادن برده اند؛ افزود: با تکنولوژی امروز اگر معدن مس دره زرشک به بهره برداری برسد، اثرات جبران ناپذیری بر منابع آب یزد خواهد داشت و آثار مخرب آن همه مردم را درگیر خواهد کرد.

تمام آبادی دشت یزد_اردکان بخاطر شیرکوه است

مسئول انجمن آبخیزداری ایران در پاسخ به سوال خبرنگار بشارت یزد مبنی بر اینکه «برخی از مقامات استان و همچنین مدافعان بهره برداری از معدن مس دره زرشک می گویند شیرکوه آب چندانی ندارد و در حال حاضر هم آب بسیاری از روستاهای منطقه با تانکر تامین می شود در حالی که با بهره برداری از معدن و درآمد حاصل از آن، آب از خلیج فارس به یزد آورده و به مناطق مختلف داده می شود» با رد این استدلال گفت: کسانی که اینگونه استدلال ها را مطرح می کنند نگاه کارشناسانه به منابع طبیعی و چرخه آب ندارند. شیرکوه تنها یک بخش از حوزه آبخیز دشت یزداردکان است که اگر دستخوش تخریب گردد تمام این پهنه با بحران آبی مواجه می شود. تخریب شیرکوه علاوه بر سفره های آب دشت یزداردکان بر حیات انسانی و حیوانی و پوشش گیاهی منطقه هم اثرات شدیدی می گذارد. تمام آبادی دشت یزد_اردکان بخاطر شیرکوه است.
وی ادامه داد: شیرکوه، منطقه تولید آب در یزد است که باید حفظ و حراست شود همانگونه که در جهان نیز با مناطق تولید آب چنین رفتاری می شود. بطور مثال در کانادا در مناطقی که تولیدکننده آب برای پایین دست خود هستند تنها اجازه پیاده روی می دهند و تردد دوچرخه هم در این مناطق ممنوع است تا اثر مخربی نداشته باشد. اینکه چند سال کم بارشی موجب کاهش تولید اب در شیرکوه شود دلیلی برای نابودی آن نیست چون دوره های خشکسالی گذرا هستند.

مسئولان استان تحت فشارها قرار نگیرند

«محمدرضا علمی» عضو هیات علمی گروه محیط زیست دانشگاه یزد نیز در این نشست با تاکید بر اهمیت اقتصاد محیط زیست، عنوان کرد: باید گزارش ارزیابی زیست محیطی جدیدی در مورد این فعالیت معدنی تهیه شود و معایب و مزایای این فعالیت به صورت دقیق بررسی شود.
وی با اشاره به اکوسیستم شکننده منطقه، گفت: باید تبعات اقدامات مشابه در سایر مناطق کشور درس عبرتی برای استان یزد شود و از اقدام عجولانه در این رابطه خودداری شود. با توجه به خلوص پایین مس در معدن مس دره زرشک، میزان تخریب این منطقه تا پشتکوه هم ادامه پیدا می کند و عملا موجب نابودی شدید اکوسیستم شیرکوه و نواحی اطراف آن می شود.
علمی با بیان این که بارها این مخالفت‌های زیست محیطی اعلام شده است، ابراز امیدواری کرد: مسئولان ارشد استان تحت فشارهای وارده به فعالیت این معدن رضایت ندهند. بسیاری از تخریب های محیط زیستی امکان جبران ندارد و برای همیشه زندگی و حیات یک منطقه را با مشکل روبرو می کند. متاسفانه تجربه های تلخی از تبعات منفی و مخرب معادن مس در استان کرمان و سایر نقاط وجود دارد که باید از آنها درس گرفته شود. مردم این مناطق هم علیرغم همه وعده ها، کمترین نفع اقتصادی را از معادن برده اند اما با مخاطرات زیست محیطی آن تا نسل های متمادی بعد مواجه خواهند بود.
وی در پاسخ به این سوال که چرا علیرغم نظرات متقن کارشناسی هنوز عده ای در استان دنبال بهره برداری از معدن شیرکوه هستند، گفت: امیدواریم با وجود مخالفت های قاطع نهادهای مسئول همچون سازمان محیط زیست و با اعمال نظر رئیس جمهور و سایر مسئولان ارشد دولت، پرونده این معدن بطور کامل مختومه شود.
عضو هیات علمی گروه محیط زیست دانشگاه یزد درباره وعده های معدنکاران برای انتقال آب خلیج فارس به یزد بیان داشت: عده ای از خارج استان می آیند و منافع کلانی از معدن مس برداشت می کنند و بعات زیست محیطی آن را برای مردم بومی و نسل های آینده به جای می گذارند. انتقال آب از خلیج فارس به استان علاوه بر اینکه استان را وابسته به منابع بیرونی می کند که خود می تواند منشاء مخاطرات امنیتی باشد؛ بخاطر اثرات بسیار شدید پسماند “آب نمک” تولیدی توسط آب شیرین کن ها در کنار دریا، مشخص نیست طرحی طولانی مدت باشد. آب شیرین کن ها در آینده نزدیک محیط زیست خلیج فارس را با خطر جدی مواجه می کنند و ممکن است با اعتراض های محلی اجازه انتقال آب به استان داده نشود.