مردی که شور زندگی را قاب می‌کرد

رحیم خان شیر محمدی چهره نام آشنای یزدی‌ها به ویژه ساکنان کوی فرهنگ و هنر دیار قنات، قنوت و قناعت است. او به معنای زندگی رسیده و در همین مسیر گام‌های استواری برداشته است. گوشه‌ای از نتیجه‌ی تلاش‌های عاشقانه او در این چند روز زندگی؛ آرشیو عکس تاریخ معاصر استان یزد شد که این آثار نه تنها برای او بلکه برای یزدی هااحساسِ غرور و بودن را به ارمغان می‌آورد.
برگزاری مراسم بزرگداشت یکی از پیشکسوتان هنر استان یزد؛ تنها سهم کوچکی از سوی ساکنان عرصه‌ی فرهنگ و هنر شهر تاریخی یزد بود در برابر عشق وصف ناشدنی رحیم خان به مردم یزد. اما حالا صدای تصویر و خالق قاب زندگی یزدی‌ها در گوشه یکی از بیمارستان‌های یزد؛ چشم انتظار دعای خیر من و شماست.

من توام؛ من پیر نیستم

رقیه توکلی، کارگردان سینما و یکی از هنرمندان مطرح یزد با تاکید بر تاثیر مثبت برگزاری بزرگداشت رحیم خان شیر محمدی روی این هنرمند یزدی گفت: قبل از برگزاری این آئین اثار ناامیدی و پژمردگی روی چهره رحیم خان شیر محمدی هویدا بود. در حالیکه بعد از برگزاری این مراسم وی به شدت انگیزه و انرژی گرفته بود و احساس جوانی می کرد. گاهی که به دیدار او می رفتم. عکس ایام جوانی اش را تماشا می کرد و خطاب به عکس می گفت: من توام و من دیگر پیر نیستم.
توکلی از “رحیم خان شیر محمدی” به عنوان نسل سوم عکاسی ایران یاد کرد و گفت: پدر رحیم خان از عکاسان نسل دوم ایران بود و ایشان عکاسی را از پدر خود آموخت. وی با اشاره به اینکه هنر در عکس های رحیم خان موج می زند و با تاکید بر اینکه بر اساس معیارها و دسته بندی های امروزی حوزه عکس، وی از جمله عکاسان خبری محسوب می شود که علاوه بر عکاسی در عکاسخانه شاهین؛ وقایع متعددی را در یزد به تصویر کشیده است؛ گفت: لحظاتی از ورود اولین قطار به یزد، حضور مقام های سیاسی و نیز توریست های خارجی به این شهر تاریخی و صدها موضوع و رویداد که رحیم خان شیرمحدی آنرا در قاب تصویر در آورده است؛ نشان دهنده عظم و اراده پدر هنر یزد است.

این کارگردان یزدی از ملکه کشفی‌پور، همسر رحیم خان شیر محمدی به عنوان همسری با احساس و لبریز از عشق نسبت به رحیم‌خان نام برد و گفت: یقینا حضور همسری اینگونه با عشق و عاطفه سهم زیادی در موفقیت و پیشرفت خانوادگی این خانواده داشته است؛ به طوریکه امروز فرزندان این خانواده هر یک در حوزه؛ هنر عکاسی دارای مدارج بالای هنری هستند.

توکلی که خود پیشنهاد دهنده رویداد تجلیل از رحیم خان شیرمحمدی در سال ۱۳۹۷ بوده است؛ با پراهمیت خواندن برگزاری اینگونه تجلیل ها و بزرگداشت ها برای هنرمندان و فعالین عرصه فرهنگ و هنر استان یزد؛ ابراز امیدواری کرد؛ مسئولان یزد با برگزاری چنین رویدادهائی روحیه، شوق و امید را به هنرمندان خدوم این استان هدیه دهند.

خدمت به جامعه جز با فروتنی میسر نیست

علی درستکار، فعال فرهنگی و رسانه ای و مجری سابق تلویزیون در همین رابطه؛ ضمن قدردانی از برگزارکنندگان آئین بزرگداشت رحیم خان شیر محمدی این رویداد را یکی از بهترین رفتارهای ممکن در جهت قدردانی از دلسوزان و عزیزانی دانست که عاشقانه در مسیر خدمت به موطن، دیار و هم‌نوعان خود گام برمی دارند و گفت: همت و حضور مردم در این مراسم یکی از جلوه‌هایی بود که با گذشت دو سال از آن رویداد؛ همچنان در ذهن و یاد من ماندگار است و این نشان دهنده‌ی آن است که مردم ارزش خدمات رحیم خان شیر محمدی و نجابت و نوعدوستی او را می‌شناسند و این هنرمند فرهیخته در قلب و ذهن مردم یزد جای دارد.

درستکار از شوق، شور و شعفِ مثال زدنی رحیم خان شیر محمدی از برگزاری این رویداد به عنوان یکی دیگر از جلوه‌های به یادماندنی این آئین یاد کرد و اظهار داشت: هیچگاه لحظه ای را که رحیم خان، دست در دست همسر خود در مقابل جمعیت آن جنب‌وجوش و رفتارِ برآمده از شدت خوشحالی را انجام داد فراموش نخواهم کرد.

وی به سختی‌های فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی اشاره نمود و افزود: انجام کارهای اجتماعی، فرهنگی و هنری آن‌هم در جامعه‌ای که بیش از آن که تلاش‌های هنرمند و فعال اجتماعی و فرهنگی را مورد توجه و نگاهِ خود قرار دهند؛ کاستی‌های احتمالی را برجسته می کنند و ایرادهای احتمالی را به تماشا می‌نشینند؛ بسیار سخت است. قطعا خدمت به چنین جامعه‌ای جز با فروتنی و افتادگی امکان پذیر نیست و عشق این شخصیت‌ها به جامعه و مردم و نیز خلق و خوی فرومند این بزرگواران است که دائما از خدمت امروز به عنوان انگیزه و فرصتی برای خدمت فردا به مردم خود بهره می‌برند.

رحیم خان یک عمر محرم شادی و غم مردم یزد بود

محسن آخوندی، فعال فرهنگی و رسانه با اشاره به این کلام مرحوم استاد محمد رضا شجریان که: هنر تراوش شخصیت است؛ گفت: رحیم خان اصالت سوژه است‌، رحیم خان خود زندگی است و رحیم خان تصویرتمدن ماست.
آخوندی این کلام رحیم خان شیر محمدی مبنی بر اینکه عکس بهترین معرف شخصیت هر فرد است و عکس سند است؛ بیان داشت: سند به معنای تکیه گاه است و عکس به‌عنوان مهمترین سند فرهنگی و تمدن هر جامعه و سرزمین دارای اهمیت است.

وی نگاه و روحیه‌ی رحیم خان را قابل ستایش توصیف کرد و با اشاره به این جمله ایوا آرنولد “ابزار عکاسی دوربین نیست؛ بلکه خود عکاس است” اظهار داشت: رحیم خان بیش از چند دهه از تمام نوزادهای متولد شده در زایشگاه‌ مجیبیان با عکاسی نژادها آغاز کرده است و این خود گویای اراده و عشق وافر وی به جامعه، هنر، فرهنگ و مردم یزد است.

رحیم خان چند دهه هر صبح کارش را در بیمارستان مجیبیان با عکاسی نوزادها آغاز کرده است و اگر واژه انسانیت، صداقت، محبت و در یک کلمه “پدر و پیشکسوت” را بر زبان جاری کنیم؛ بی شک چهره اش در تاریکخانه ذهن ظاهر می شود و باید گفت؛ آی مردم بخدا رحیم خان یک الگو و یک گنجینه است.

موزه‌ای برای رحیم خان بنا کنیم

وی با اشاره به نقش و جایگاه توجه در هنر عکاسی؛ گفت: آنچه رحیم خان را دیگر فعالین این حوزه متمایز می سازد توجه و نگاه او به حوزه های مختلف و نیز اخلاص و صداقت او بود که او را به عنوان پدر هنر یزد مطرح می سازد و به تعبیر دیگر رحیم خان خود اصالت سوژه است. رحیم خان تصویر زندگی عاشقانه است؛ رحیم خان تصویر تمدن ماست. وقتی در نخستین برنامه های کافه هنر سیمای یزد میزبانش بودیم جمله بزرگی را به زبان آورد؛ او گفت: عکس مهم است هزاری هم شما بخواهی بگویی کی بودی و کی هستی در یک عکس میشه اثبات کرد.

آخوندی افزود: قریب ۱۰۰ هزار عکس از بزنگاههای مهم تاریخ معاصر یزد توسط رحیم خان یادگار شده است و شان یزد و رحیم خان می طلبد که موزه ای در خور او برپا کنیم.

آخوندی با تاکید بر الگوسازی در جامعه و نقش و جایگاه آن در امور تربیتی و نیز فرهنگ و تمدن جامعه از بزرگانی چون مرحوم وزیری و… به عنوان الگوهای جامعه یزد یاد کرد و افزود: در این برهه از زمان رسانه ها می توانند و باید رحیم خان را به عنوان الگوی نسل نو و جدید معرفی و سخصیت و نگاه او را به نسل جدید معرفی نمایند.

رشد جایزه‌ تلاش است

محسن خیرخواه، هنرمند عکاس نیز افتادگی را از بارزترین خصوصیات اخلاقی پدر هنر استان یزد دانست و بیان کرد: رحیم خان از درون انسان وارسته‌ای است و به درجه کمال و رشد درونی رسیده و این را می توان از بی‌حاشیه بودن‌های او فهمید.
وی با بیان اینکه امروزه هستند افرادی که با انجام جزئی‌ترین عمل نیک برای جامعه میل به دیده شدن دارند؛ اظهار داشت: در مقام مقایسه این اشخاص با رحیم خان؛ اوجِ تهی بودنِ این افراد را نشان می‌دهد و این در حالی است که رحیم خان به عنوان فردی که به نوعی مهمترین اسناد تاریخ معاصر یزد را گردآوری نموده و در واقع بزرگترین آرشیو عکس تاریخ معاصر یزد بویژه پهلوی دوم محسوب می‌شود؛ با فروتنی هرچه تمام درمیان همین مردم زندگی کرده و هیچ انتظار و یا وجه تمایزی برای خود قائل نیست.

این هنرمند با اشاره به اینکه برای تحقیق در رابطه با انجام پایان نامه خود؛ فرصتی فراهم شد تا با رحیم خان مصاحبه‌ای داشته باشد؛ گفت: آنچه او را به تحرک و کارِ بدون چشم داشت در این حوزه وا می‌داشت؛ عشق به عکاسی بود و من متوجه شدم که او وصف ناشدنی عاشق این حرفه بود.