فرهنگ یزد را هم باید جهانی کنیم

هفته کتاب هر ساله با اجرای برنامه های فرهنگی مختلف با محوریت کتاب و کتابخوانی در هفته پایانی آبان ماه در سراسر کشور برگزار می شود. با توجه به اینکه شهر یزد موفق شد سال ۹۸ در رقابت با ۱۷۲ شهر کشور به عنوان پنجمین پایتخت کتاب ایران انتخاب شود، حضور به عنوان نماینده کشور در نمایشگاه‌های بین المللی کتاب و معرفی فرهنگ یزد به جهانیان یکی از رویکردهای اصلی متولیان فرهنگی شهر قلمداد می شود.

این رویکرد با حضور یزد در هفتاد و یکمین نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت به خوبی محقق شد که در این میان نقش پررنگ اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و شورای اسلامی شهر یزد غیرقابل انکار است. همزمان با این رویداد بزرگ و معتبر نام شهر جهانی یزد در بین ۱۰۴ کشور جهان خودنمایی کرد و آثار فرهنگی و هنری آن در معرض دیدگان بیش از ۳۰۰ هزار بازدیدکننده خارجی از اقسی نقاط جهان قرار گرفت.

علاوه بر این اتفاق مهم، سفر سه روزه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به پایتخت کتاب ایران و شرکت در برنامه های مختلف در سطح استان با موضوع کتاب، ما را بر آن داشت تا در گفتگو با ونوس عامری رئیس کمیسیون فرهنگی شورای پنجم شهر و مجید جوادیان زاده مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد به بررسی بیشتر دستاوردهای نمایشگاه کتاب فرانکفورت و همچنین برنامه های اجرا شده در هفته کتاب و بازخوانی رویدادهای پیش بینی شده تا پایان سال بپردازیم.

+هدف اصلی از حضور در نمایشگاه فرانکفورت معرفی شأن و شخصیت یزد به عنوان یک شهر فرهنگی بود

در همین راستا ونوس عامری رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر یزد با بیان اینکه هدف ما از شرکت در نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت این بود که از کتاب به عنوان وسیله ای برای معرفی یزد به عنوان میراث فرهنگی جهان استفاده کنیم، گفت: البته که این حضور و هر نوع معرفی دیگر می تواند بر روی اقتصاد و گردشگری شهر یزد نیز تأثیر مثبتی داشته باشد اما هدف اصلی ما معرفی شأن و شخصیت یزد به عنوان یک شهر فرهنگی بود و نمی خواستیم مردم کشورهای دیگر یزد را تنها به نام یک شهر توریستی بشناسند.

وی با اشاره به اینکه شهر دبی هم یک شهر توریستی مدرن است ولی به هیچ ‌وجه در میان مردم کشورهای دنیا از شأن فرهنگی برخوردار نیست ادامه داد: برای ما بسیار مهم بود که مردم نقاط مختلف جهان یزد را یک شهر با هویت تاریخی و فرهنگی بشناسند. بنابراین از ظرفیت کتاب و فرهیختگانی که در نمایشگاه کتاب فرانکفورت حضور داشتند برای معرفی این جنبه از شخصیت یزد استفاده کردیم.

+اهمیت حضور شهردار یزد در نمایشگاه کتاب فرانکفورت فوق العاده زیاد بود

ونوس عامری اهمیت حضور شهردار یزد در محل برگزاری نمایشگاه کتاب فرانکفورت را فوق العاده زیاد برشمرد و اظهار داشت: همانطور که می دانید این نمایشگاه یکی از معتبرترین نمایشگاه های کتاب جهان است و توجه تمام دنیا به آن معطوف می شود و بزرگترین و مهمترین ناشران و نویسندگان و تمام فعالان حوزه کتاب از سراسر دنیا نیز در آن حضور پیدا می کنند. ایران هم هر ساله یک غرفه در حدود ۲۰۰ متر مربع در اختیار دارد که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای اولین بار تمام این مکان را به یک شهر کشور اختصاص داد که طراحی کل این فضا به شکل معماری یزد در آمد و نشست ها و برنامه های مختلفی از جمله «روز یزد» برگزار شد.

وی اضافه کرد: با توجه به همه این توصیفات لازم بود که از میان مسئولان شهری یک فرد حضور داشته باشد و به دلیل اینکه در ساختارهای اروپایی شهردار مهمترین شخصیت و نماد یک شهر است بهتر بود که شهردار یزد که حضور او اهمیت ویژه ای داشت در این نمایشگاه شرکت کند. شهردار در نشست هایی که در مورد یزد برگزار شد شرکت کرد که این مسئله به اهمیت غرفه یزد ارزش مضاعفی داد.

+رایزنی در فرانکفورت برای کسب عنوان «پایتخت کتاب جهان» توسط شهردار

عامری شرکت در مذاکرات از قبل پیش بینی شده در حاشیه نمایشگاه کتاب فرانکفورت برای کسب عنوان «پایتخت کتاب جهان» را دلیل دیگر اهمیت حضور شهردار دانست و افزود: برای اینکه بتوانیم عنوان پایتخت کتاب جهان در سال ۲۰۲۲ را برای یزد کسب کنیم لازم بود که یک شخصیت عالی رتبه از شهر برای انجام مذاکرات در فرانکفورت حضور داشته باشد که حضور شهردار به پیشبرد مذاکرات اولیه در این خصوص بسیار کمک کرد. البته از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز
نمایندگانی به منظور شرکت در این مذاکرات حضور داشتند که وجود آنها نیز کمک کننده بود.

• شهردار هزینه بلیت هواپیما را شخصا پرداخت کرد

وی درباره انتقادات مطرح شده در خصوص هزینه سفر و اقامت شهردار یزد در فرانکفورت آلمان، تشریح کرد: هزینه بلیت هواپیما را شهردار شخصا پرداخت کرد. ضمن اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد هم یک ظرفیتی را مشخص و از شورای شهر و شهرداری یزد دعوت کرده بودند که هیچ یک از آنها به این سفر نرفتند و شهردار هم میهمان وزارت ارشاد بود. یعنی شورای شهر و شهرداری هیچ گونه هزینه ای بابت سفر شهردار به فرانکفورت متحمل نشدند.

+طراحی غرفه با هماهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد به یک طراح خارجی سپرده شد

وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه طراحی غرفه یزد در نمایشگاه فرانکفورت توسط چه گروهی و به چه صورت انجام شد، توضیح داد: طراحی غرفه از جانب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با یک طراح خارجی هماهنگ شد و فقط طرح مورد نظر که نمادها و سمبل های فرهنگ و معماری یزد را نشان می داد به ما ارسال شد و مورد تایید شهردار قرار گرفت. تمامی مراحل کار اعم از طراحی و اجرای غرفه در خارج کشور و با هماهنگی وزارت ارشاد انجام شد.

+هدف گذاری ما این است که یزد در سال ۲۰۲۲ به عنوان پایتخت کتاب جهان معرفی شود

مجید جوادیان زاده مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد با بیان اینکه تمام تلاش و هدف گذاری ما این است که شهر یزد در سال ۲۰۲۲ به عنوان پایتخت کتاب جهان معرفی شود، گفت: یزد در نمایشگاه کتاب فرانکفورت امسال به عنوان نماینده ایران حضور داشت و غرفه ایران با معماری یزد مثل بادگیر، کاشیکاری و سایر المان های دیگر آراسته شد و نویسندگان و ناشرانی از یزد در آن حضور پیدا کردند که با استفاده از ظرفیت این نمایشگاه رایزنی هایی برای کسب برند پایتخت کتاب جهان انجام شد.

+برند «پایتخت کتاب جهان» یک جایگاه هویتی را برای یزد ایجاد خواهد کرد

وی در تشریح مزایای و ویژگی‌هایی که کسب پایتختی کتاب جهان برای شهر یزد به همراه خواهد داشت، خاطرنشان کرد: «پایتخت کتاب جهان» یک نشان و برند است که در وهله اول مثل برند ثبت شهر جهانی در یونسکو یک جایگاه هویتی را برای شهر ایجاد خواهد کرد و یک نقش نمادین به آن خواهد داد. پس از کسب این برند شهر یزد به عنوان شهری که کتاب در آن از اهمیت و جایگاه ویژه ای برخوردار است به مردم دنیا معرفی خواهد شد. علاوه بر آن یک سری تسهیلات ویژه توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای یزد در نظر گرفته خواهد شد که به پیشرفت فضاهای فرهنگی منجر می شود.

مجید جوادیان زاده در توضیح دیگر مزایای کسب عنوانینی مانند پایتخت کتاب ایران و جهان برای شهر یزد اظهار داشت: بعد از اینکه یزد به عنوان پایتخت کتاب ایران در سال ۹۸ انتخاب شد به غیر از نمایشگاه کتاب سالانه که در اواخر بهمن ماه هر سال در یزد برگزار می شود ما انسال دو نمایشگاه تخصصی کتاب دیگر ویژه کودک و نوجوان و نمایشگاهی ویژه کتب مذهبی و دینی برگزار خواهیم کرد.

+کسب عنوان پایتخت کتاب باعث افزایش توزیع بن خرید کتاب در بین شهروندان می شود

وی با اشاره به میزان کمک هایی که از جانب وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به شهرهای پایتخت کتاب اعطا می شود، اذعان داشت: با توجه به پایتختی کتاب ایران میزان بن کمک خرید کتاب که از جانب وزارت فرهنگ و ارشاد اختصاص می یابد و در بین شهروندان توزیع می شود بیشتر از سالهای گذشته خواهد بود.

وی با بیان اینکه با استفاده از این برند می توانیم اقدام به تجهیز کتابخانه‌های فرسوده و کهنه مدارس کنیم، عنوان کرد: همانطور که می دانید کتاب های حوزه جوانان به سرعت از دور خارج می شوند و نیاز به بروزرسانی دارند. برای همین امسال نهضت تجهیز و نوسازی کتابخانه های مدارس را با کمک ارگان هایی مانند شورای شهر و شهرداری و آموزش و پرورش در دستور کار داریم.

مدیرکل اداره فرهنگ و ارشاد استان یزد در مورد میزان استقبال از غرفه نماینده ایران در هفتادو یکمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت، بیان داشت: این نمایشگاه به عنوان معتبرترین و مشهورترین نمایشگاه کتاب جهان، محلی برای عرضه و فروش کتاب نیست و بیشتر محلی برای بحث و گفتگو در مورد شیوه های همکاری میان کشورهای جهان در حوزه کتاب و کتابخوانی است.

+عدم پیوستن به معاهده منع کپی رایت مانع اصلی انتخاب شهرها به پایتختی کتاب جهان

وی به تشریح مهمترین دلایل حضور جمال الدین عزیزی شهردار یزد در نمایشگاه کتاب فرانکفورت پرداخت و خاطرنشان کرد: شهردار یزد به عنوان کلیددار شهر و فردی که نقش نمادینی در انتخاب یزد به عنوان پایتخت کتاب جهان دارد در فرانکفورت حضور پیدا کرد و به رایزنی در این خصوص پرداخت. حتی در مورد وجود برخی از مشکلات ما، مثل عدم پیوستن به معاهده منع کپی رایت که به واقع یکی از موانع اصلی انتخاب شهرهای کشور به عنوان پایتخت کتاب جهان است، رایزنی ها و تفاهم های اولیه توسط شهردار انجام شد.

+انقاد مرامنامه بین فعالان حوزه کتاب یزد برای رعایت قانون کپی رایت

جوادیان زاده در خصوص انعقاد یک مرامنامه که در حاشیه نمایشگاه کتاب فرانکفورت صورت گرفت، گفت: این مرامنامه بین ناشران، نویسندگان و کتاب فروشان یزد منعقد شده است تا آنها قانون کپی رایت در سطح استان را به صورت داوطلبانه رعایت کنند که این مرامنامه در نخستین جشنواره میراث مکتوب رضوی رونمایی شد. بنابراین حضور شهردار برای رایزنی درباره رفع مشکلات این چنینی در راه کسب عنوان پایتخت کتاب جهان کاملا ضروری بود تا با انجام تمهیداتی از این دست موانع پیش روی را برداریم.

• بخش کوچکی از هزینه های نمایشگاه فرانکفورت توسط استانداری و شهرداری یزد تامین شد

وی در پاسخ به برخی از انتقاداتی که در رسانه ها نسبت به هزینه حضور یزد در نمایشگاه کتاب فرانکفورت مطرح شده است اذعان داشت: هزینه شرکت در نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت بسیار زیاد است اما اصل هزینه به دلیل اینکه وزارت فرهنگ و ارشاد مکلف است هر ساله در این نمایشگاه حضور پیدا کند توسط این نهاد تامین شد. از طرفی هم بخش کوچکی از هزینه ها به دلیل اینکه امسال یزد به عنوان نماینده ایران تمام فضای اختصاص یافته به ایران را در اختیار داشت، توسط استانداری و شهرداری یزد تامین شد اما همانطور که گفته شد بخش اعظم هزینه ها را وزارت فرهنگ و ارشاد متحمل گردید.

+غرفه سازی توسط وزارت ارشاد در خارج از کشور آماده شده بود

مجید جوادیان زاده در رابطه با ارائه آثار هنری یزد و همچنین نحوه غرفه سازی نمایشگاه فرانکفورت توضیح داد: به دلیل زیاد بودن بعد مسافت ایران تا آلمان، انتقال کالاها و هنرهای یزد به صرفه نبود و نمی توانستیم هر نوع کالایی را منتقل کنیم. غرفه سازی هم که با تم یزد طراحی شده بود توسط وزارت ارشاد در همانجا ساخته شده بود و اینطور نبود که در یزد آماده کنیم و انتقال دهیم. هر چند که تلاش کردیم تا با استفاده از منسوجات و نمایش تصویر نویسندگان یزدی و بعضی اقلام فرهنگی حال و هوای غرفه ایران را با یزد تطبیق دهیم.

وی حضور یزد در نمایشگاه بین المللی کتاب فرانکفورت را بسیار خوب و ارزشمند ارزیابی کرد و گفت: با توجه به اینکه این اولین تجربه حضور یک شهر در نمایشگاه این چنینی بود برای ما بسیار با اهمیت بود. چرا که تا پیش از این فقط کشورها در آن حضور داشتند اما امسال حضور ایران با حال و هوا و تم مربوط به فرهنگ یزد همراه بود.

+در هفته کتاب مجموعه ای از برنامه ها با حضور وزیر در استان افتتاح شد

رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به برگزاری هفته کتاب از ۲۳ تا ۳۰ آبان ماه در استان یزد، اظهار داشت: با توجه به انتخاب یزد به عنوان پایتخت کتاب ایران آیین گشایش هفته کتاب با حضور معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد و رئیس ستاد برگزاری هفته کتاب از یزد آغاز شد و زنگ دانایی در یکی از مدارس یزد و با پیام وزیر نواخته شد.

وی با بیان اینکه در این هفته مجموعه ای از برنامه ها با حضور دکتر عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد در استان یزد افتتاح شد و یا مورد بازدید قرار گرفت، افزود: برنامه های امسال یزد در هفته کتاب متأثر از بحث پایتختی کتاب ایران بود و برنامه هایی نظیر بازدید و تشویق باشگاه‌های کتابخوانی در یزد برگزار شد. یزد با ۱۸۵۰ باشگاه کتابخوانی به ثبت رسیده نسبت به جمعیتش بالاترین تعداد باشگاه کتابخوانی را در کشور داراست.