فاجعه «فرونشست زمین» دستاورد توسعه بی رویه صنعتی در مناطق کم آب
«حامد خانجانی» کارشناس حوزه ساختمان: در ایران به دلیل کمبود بارش و خشکسالی مداوم، نمی‌توانیم به بارش‌ها به عنوان منبع تأمین آب تکیه کنیم. این مسئله به‌ویژه در مناطقی که استفاده از منابع آب زیرزمینی به‌طور غیرمنطقی انجام می‌شود، بیشتر نمایان می‌شود.» خانجانی معتقد است که استفاده بیش از حد از منابع آب زیرزمینی باعث ایجاد حفره‌های زیرزمینی می‌شود که به‌دنبال آن، فشار به سطح زمین منتقل شده و فرونشست رخ می‌دهد
در بسیاری از مناطق که با کمبود آب مواجه است، شاهد تاسیس کارخانه‌های آب‌بر هستیم. این مسئله باعث خشک شدن رودخانه‌ها و بحران‌های زیست‌محیطی می‌شود. ساخت‌وسازها در مناطقی که به‌طور طبیعی برای کشاورزی مناسب هستند، به مشکلات فراوانی منجر می‌شود. این وضعیت به‌ویژه در مناطقی که برای توسعه شهری و روستایی مناسب نیستند، به آسیب‌های جدی به زیرساخت‌ها و ساختمان‌ها منجر می‌شود
نظارت دقیق بر پروژه‌های عمرانی و ساخت‌وسازها می‌تواند به کاهش آسیب‌های ناشی از فرونشست کمک کند. همچنین، مدیریت مصرف آب و کاهش استخراج بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی نیز از جمله اقداماتی است که باید به سرعت انجام شود
باید به مسائل محیط‌زیستی و تغییرات اقلیمی توجه بیشتری شود. پیوست‌های زیست‌محیطی برای طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای باید جدی‌تر گرفته شوند و در تصمیم‌گیری‌های مربوط به ساخت‌وساز، به تأثیرات زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی توجه بیشتری شود
استفاده بیش از حد از منابع آب زیرزمینی، سکونت در مناطقی از کشور را با خطر مواجه کرده است:
- «حامد خانجانی» کارشناس حوزه ساختمان: در ایران به دلیل کمبود بارش و خشکسالی مداوم، نمی‌توانیم به بارش‌ها به عنوان منبع تأمین آب تکیه کنیم. این مسئله به‌ویژه در مناطقی که استفاده از منابع آب زیرزمینی به‌طور غیرمنطقی انجام می‌شود، بیشتر نمایان می‌شود.» خانجانی معتقد است که استفاده بیش از حد از منابع آب زیرزمینی باعث ایجاد حفره‌های زیرزمینی می‌شود که به‌دنبال آن، فشار به سطح زمین منتقل شده و فرونشست رخ می‌دهد
- در بسیاری از مناطق که با کمبود آب مواجه است، شاهد تاسیس کارخانه‌های آب‌بر هستیم. این مسئله باعث خشک شدن رودخانه‌ها و بحران‌های زیست‌محیطی می‌شود. ساخت‌وسازها در مناطقی که به‌طور طبیعی برای کشاورزی مناسب هستند، به مشکلات فراوانی منجر می‌شود. این وضعیت به‌ویژه در مناطقی که برای توسعه شهری و روستایی مناسب نیستند، به آسیب‌های جدی به زیرساخت‌ها و ساختمان‌ها منجر می‌شود
- نظارت دقیق بر پروژه‌های عمرانی و ساخت‌وسازها می‌تواند به کاهش آسیب‌های ناشی از فرونشست کمک کند. همچنین، مدیریت مصرف آب و کاهش استخراج بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی نیز از جمله اقداماتی است که باید به سرعت انجام شود
- باید به مسائل محیط‌زیستی و تغییرات اقلیمی توجه بیشتری شود. پیوست‌های زیست‌محیطی برای طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای باید جدی‌تر گرفته شوند و در تصمیم‌گیری‌های مربوط به ساخت‌وساز، به تأثیرات زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی توجه بیشتری شود
فرونشست زمین یکی از بحران‌های زیست‌محیطی و عمرانی در ایران است که در سال‌های اخیر به یکی از مسائل جدی و نگران‌کننده تبدیل شده است. این بحران به‌ویژه در مناطقی که با کمبود منابع آب و مدیریت نادرست مواجه هستند، به شدت ملموس است.
به گزارش بشارت آنلاین، «حامد خانجانی» کارشناس حوزه ساختمان، به بررسی علل و پیامدهای فرونشست زمین و ارائه راهکارهایی برای مقابله با آن پرداخته است.
پیدایش بحران؛ استفاده بی‌رویه از منابع آب
خانجانی با تأکید بر ویژگی‌های خاص اقلیمی ایران و کمبود بارش‌ها، به‌طور واضح به عوامل اصلی فرونشست زمین اشاره می‌کند. او توضیح می‌دهد: «در کشور ما، به دلیل کمبود بارش و خشکسالی مداوم، نمی‌توانیم به بارش‌ها به عنوان منبع تأمین آب تکیه کنیم. این مسئله به‌ویژه در مناطقی که استفاده از منابع آب زیرزمینی به‌طور غیرمنطقی انجام می‌شود، بیشتر نمایان می‌شود.» خانجانی معتقد است که استفاده بیش از حد از منابع آب زیرزمینی باعث ایجاد حفره‌های زیرزمینی می‌شود که به‌دنبال آن، فشار به سطح زمین منتقل شده و فرونشست رخ می‌دهد.
تفاوت ایران با سایر کشورها
یکی از نکات کلیدی که او به آن اشاره می‌کند، تفاوت وضعیت ایران با سایر کشورها است. او می‌گوید: «در مقایسه با کشورهای دیگر، ما با مشکلات خاصی روبه‌رو هستیم. ایران به دلیل کمبود بارش و تغییرات اقلیمی، نمی‌تواند به بارش‌های سالیانه به عنوان منبع تأمین آب تکیه کند. همچنین، در بسیاری از مناطق، استفاده بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی باعث ایجاد حفره‌هایی در خاک شده که این حفره‌ها، با گذر زمان، به نشست زمین منجر می‌شود.»
این کارشناس همچنین به مشکلات دیگری اشاره می‌کند که در کشور ما وجود دارد، از جمله افزایش استفاده از منابع آب زیرزمینی بدون توجه به پیامدهای آن و ناتوانی در جایگزینی این منابع با بارش‌های طبیعی. او تأکید می‌کند که این مسائل نه تنها به فرونشست زمین منجر می‌شود، بلکه می‌تواند به بحران‌های دیگر زیست‌محیطی و اقتصادی نیز منجر گردد.
تأثیر توسعه‌های نادرست و ساخت‌وسازها
خانجانی با انتقاد از نحوه مدیریت منابع آب و توسعه‌های نادرست در کشور، به مشکلات ناشی از ساخت‌وسازهای غیرمنطقی نیز اشاره می‌کند. او توضیح می‌دهد: «در برخی مناطق، مانند اصفهان که با کمبود آب مواجه است، شاهد تاسیس کارخانه‌های آب‌بر هستیم. این مسئله باعث خشک شدن رودخانه‌ها و بحران‌های زیست‌محیطی می‌شود.» او ادامه می‌دهد: «ساخت‌وسازها در مناطقی که به‌طور طبیعی برای کشاورزی مناسب هستند، به مشکلات فراوانی منجر می‌شود. این وضعیت به‌ویژه در مناطقی که برای توسعه شهری و روستایی مناسب نیستند، به آسیب‌های جدی به زیرساخت‌ها و ساختمان‌ها منجر می‌شود».
او همچنین به مشکل دیگری اشاره می‌کند که ناشی از توسعه‌های نادرست است. خانجانی می‌گوید: «بسیاری از پروژه‌های عمرانی و ساخت‌وساز در مناطقی انجام می‌شود که از نظر محیط‌زیستی مناسب نیستند. به عنوان مثال، در دشت ورامین، شاهد ساخت‌وسازهای زیادی هستیم که به دلیل عدم توجه به ویژگی‌های جغرافیایی و اقلیمی این منطقه، مشکلاتی مانند فرونشست و آسیب به زیرساخت‌ها را به دنبال داشته است.»
راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت برای مقابله با بحران
او به بررسی راهکارهای کوتاه‌مدت و بلندمدت برای مقابله با بحران فرونشست زمین پرداخته است. او معتقد است که برای مقابله با این بحران، باید به‌طور همزمان به اقداماتی در سطح کوتاه‌مدت و بلندمدت توجه کرد.
در سطح کوتاه‌مدت، خانجانی پیشنهاد می‌دهد که باید از ادامه ساخت‌وسازهای نادرست و بی‌رویه جلوگیری کرد و توضیح می‌دهد: «نظارت دقیق بر پروژه‌های عمرانی و ساخت‌وسازها می‌تواند به کاهش آسیب‌های ناشی از فرونشست کمک کند. همچنین، مدیریت مصرف آب و کاهش استخراج بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی نیز از جمله اقداماتی است که باید به سرعت انجام شود.» او تأکید می‌کند که باید به‌طور ویژه بر پروژه‌هایی که در مناطق حساس و آسیب‌پذیر اجرا می‌شوند، نظارت بیشتری صورت گیرد.
برای بلندمدت، او به ضرورت تغییر رویکرد در مدیریت منابع آب و توسعه پایدار تأکید می‌کند. او می‌گوید: «باید به مسائل محیط‌زیستی و تغییرات اقلیمی توجه بیشتری شود. پیوست‌های زیست‌محیطی برای طرح‌های عمرانی و توسعه‌ای باید جدی‌تر گرفته شوند و در تصمیم‌گیری‌های مربوط به ساخت‌وساز، به تأثیرات زیست‌محیطی و تغییرات اقلیمی توجه بیشتری شود.» خانجانی همچنین پیشنهاد می‌دهد که باید قوانین و مقررات سخت‌گیرانه‌تری برای حفاظت از منابع آب و کاهش آسیب‌های زیست‌محیطی وضع شود.
فرونشست زمین در ایران نتیجه استفاده نادرست از منابع آب زیرزمینی و توسعه‌های ناپایدار است. حامد خانجانی با ارائه تحلیل‌های دقیق و راهکارهای مشخص برای این مسئله، به ضرورت توجه به مسائل زیست‌محیطی و مدیریت پایدار منابع آب تأکید می‌کند. او با بیان مشکلات و چالش‌های موجود، نشان می‌دهد که برای مقابله با بحران فرونشست، نیاز به اقداماتی فوری و تغییرات بنیادی در نحوه مدیریت منابع آب و توسعه‌های عمرانی وجود دارد. با توجه به وضعیت بحرانی که کشور با آن مواجه است، این اقدامات می‌تواند به کاهش آسیب‌های محیط‌زیستی و بهبود شرایط برای آینده کمک کند.
