«سرپرستی های فامیلی» و کم اثر در رسانه، ۶۳ درصد آگهی های یزد را به جیب زدند!

پس از هفته ها پیگیری برخی اهالی رسانه از اداره کل ارشاد استان جهت انتشار لیست جزییات توزیع آگهی های دولتی استان در روزنامه های محلی و سراسری در سال ۱۴۰۱، این لیست اخیرا منتشر شد؛ در کمال تعجب علیرغم اینکه مطابق قانون باید ۷۰ درصد آگهی های یزد به روزنامه ها و رسانه های محلی اختصاص یابد، تنها ۳۷ درصد از آگهی های دولتی سال ۱۴۰۱ استان به رسانه های محلی رسیده و مابقی سهم سرپرستی های روزنامه های سراسری شده است! یعنی یک قانون مهم مطبوعاتی در یزد “وارونه” و “معکوس!” اجرا شده است!
در حالی سهم عمده از این آگهی ها به روزنامه های کشوری رسیده است که غالب این روزنامه ها نه مطلب وخبری از یزد منتشر می کنند نه توزیع مشهود و مخاطبی در یزد دارند و نه کمترین اثر در فضای رسانه ای و سیاسی_اجتماعی استان دارند. حتی نماینده بسیاری از آنها که وجوه قابل توجهی گرفته اند نه تنها شناخته شده نیستند بلکه حتی حضوری هم در عرصه های خبری نداشته اند.
هرچند احسان عابدی، مدیرکل ارشاد استان نیز این موضوع را تایید می کند اما می گوید «ایراد کار در سازمان ها و ادارات دولتی استان است که بیشتر تمایل دارند آگهی های خود را به روزنامه های سراسری بدهند و قانون را رعایت نمی کنند.»
پیگیری های “بشارت یزد” اما نشان می دهد از یکسو تخفیف های خارج از عرف روزنامه های سراسری به ادارات دولتی عامل جذب آگهی ها بیشتر از حد قانونی شده و از طرفی دیگر لابی گری سرپرستی های روزنامه های سراسری در یزد هم بی تاثیر نیست!
اما به نظر می رسد اداره کل ارشاد استان به عنوان متولی امور رسانه ای باید برای حراست از اجرای قانون و حفاظت از دوام رسانه های محلی اقدامات جدی تری در این خصوص داشته باشد، موضوعی که البته مدیرکل ارشاد خبر از پیگیری آن داده و می گوید «از ادارات دولتی خواسته شده گزارش آگهی های خود را به اداره کل ارشاد یزد ارسال کنند.»
پیگیری ها برای انتشار لیست آگهی های دولتی استان در سال ۱۴۰۱ مدت ها به طول کشید تا بالاخره در تیرماه امسال منتشر شد و این شائبه را به ذهن آورده که اداره کل ارشاد تلاش کرده در سه ماهه نخست امسال با اصلاح نسبی روند غیرقانونی پارسال و اختصاص آگهی بیشتر به رسانه های محلی به نوعی جبران مافات کرده باشد.
نکته جالب توجه دیگر اینکه در لیست منتشر شده از آگهی های دولتی سال ۱۴۰۱ یزد، نام رسانه ای که پیگیر شفاف سازی و انتشار این لیست مطابق قانون «دسترسی آزاد به اطلاعات» بوده نیز در ردیف اول آورده شده است!

«سرپرستی ها» یا دورهمی فامیلی و رابطه ای؟!
در لیست آگهی های دولتی سال ۱۴۰۱ یزد که به رسانه های محلی و سراسری داده شده، افراد بسیاری تحت عنوان سرپرستی روزنامه های سراسری، مبالغ مختلفی_ گاه تا ۳۰۰ میلیون تومان برای یک نفر آگهی گرفته اند_ و اگر به صورت خانوادگی محاسبه کنیم تا ۴۳۰ میلیون تومان نیز یک خانواده از محل سرپرستی چند روزنامه سراسری در یزد جذب آگهی داشته است. حتی در یک مورد جمع آگهی های نسبی و سببی یک نفر که توانسته به خوبی از موقعیت خود در مطبوعات همزمان با شغل مدیریتی خود استفاده کند به ۶ میلیارد ریال ( ۶۰۰ میلیون تومان) هم رسیده است!

نابودی مطبوعات محلی
گرفتن این میزان پول توسط سرپرستی ها در حالی است که این افراد هیچ هزینه ای بابت چاپ، کاغذ، حقوق و بیمه و نیروی انسانی اداری، توزیع روزنامه در سطح شهر و پستی، ارسال روزنامه از چاپخانه تهران، تحریریه و… را نداشته اند!
اما به طور مثال روزنامه های “بشارت یزد” و “پیمان یزد” که هر روز و در ۸ صفحه منتشر می شود دارای هزینه های سرسام آور کاغذ، چاپ و توزیع، حقوق پرسنل اداری و تحریریه، هزینه های دفتری و… می باشند که با تقسیم آن به تعداد بیش از ۳۰۰ شماره در سال، سهم هر شماره این نشریه از آگهی های دولتی به مراتب کمتر از هزینه چاپ هر شماره از این روزنامه ها با استاندارد اعلام شده ارشاد می شود.
این باعث می شود تا اخد مجوز سرپرستی روزنامه های سراسری برای نشریات محلی جذابیت و صرفه اقتصادی بیشتر و دردسر کمتری نسبت به چاپ نشریه داشته باشد و به این سمت کشیده می شوند که با دادن آدرس محل سکونت خود به راحتی هر نفر، ۳ پروانه سرپرستی بگیرد علاوه بر آنکه بدون محدودیت می تواند به نام سایر اعضای خانواده یا دوستان خود نیز تنها با ارائه یک کدپستی متفاوت مجوزهای دیگر بگیرد! به طوریکه این موضوع در همین مدت باعث تعطیلی و نابودی نشریات محلی در استان شده است.
نکته قابل تامل دیگر، اخذ مجوز سرپرستی روزنامه های محلی توسط افراد با وابستگی های خانوادگی نظیر همسر، فرزند، عروس و داماد و … یا وابستگی های کاری یا سابقه حضور در اداره ارشاد یا حضور در هیات مدیره خانه مطبوعات و یا بازنشسته مطبوعات و ادارات دولتی و نهادهای عمومی و غیره است که توانسته اند از رانت بیشتری برای اخذ پروانه سرپرستی استفاده کنند.
در یک مورد نیز یکی از مدیران قبلی خانه مطبوعات با استفاده از کدپستی و آدرس خانه مطبوعات یزد پروانه سرپرستی گرفته شده بود.
در نمونه ای جالب فردی که بازنشسته ارگان دولتی است و نشریه ای محلی دارد، نشریه خود را کاملا رها کرده! و به همراه داماد خود ۶ سرپرستی روزنامه سراسری را عهده دار است!
این موضوع زمانی دردناک تر می شود که بدانیم اغلب این افراد که سال گذشته ۶۳ درصد آگهی های دولتی استان را جذب کرده اند (در حالی که مطابق قانون می توانند ۳۰ درصد آگهی های دولتی را جذب کنند) هیچ اثر رسانه ای در استان یزد نداشته و عملا هیچ فعالیتی مانند حضور در جلسات خبری یا تهیه اخبار پوششی یا گزارش های میدانی و تحلیلی نداشته و ندارند!
مجموع این افراد با وابستگی های خانوادگی در حدود ۶۰ نفر می باشند که البته تقسیم بر دو یا سه شده و حدود بیست و چند نفر از این خان رحمت بهره مند شده اند!

اصرار ادارات دولتی یزد؛ مانع حمایت ارشاد از رسانه های محلی است
مدیرکل ارشاد استان یزد در مورد این نکته که «طبق قانون باید ۷۰ درصد آگهی های دولتی به نشریات استانی و ۳۰ درصد به سرپرستی روزنامه های سراسری اختصاص یابد” می گوید: ادارات و دستگاه‌های دولتی استان یزد معمولاً اصرار دارند آگهی خود را در روزنامه های سراسری منتشر کنند که این موضوع باعث تضعیف نشریات محلی در استان شده است
احسان عابدی می گوید: از ابتدای سال ۱۴۰۱ برای اصلاح این روند توسط اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی پیگیری شد و استاندار یزد هم دستور موکدی به مدیران استانی مبنی بر حمایت از مطبوعات استانی صادر کردند که انتظار داریم مورد نظر مدیران دستگاه‌ها قرار بگیرد.
وی تاکید کرد: «سرپرستی روزنامه‌های سراسری هم مورد حمایت هستند، همچنان که تاکنون بوده اند، اما تقویت مطبوعات و رسانه‌های محلی تاثیر بیشتری در انتشار اخبار و اطلاع رسانی مسائل استان و شهرستانها دارند و به همین دلیل به دنبال ایجاد موازنه بین حمایت از هر دو هستیم.»
به نظر می رسد مدیرکل ارشاد به توزیع ناعادلانه و غیرقانونی آگهی های دولتی در یزد در سال گذشته واقف است امام سوال اساسی این است که آیا اراده ای که در سال جاری برای بازگرداندن برخی ادارات دولتی متخلف به مسیر قانونی و اختصاص ۷۰ درصد آگهی های دولتی به رسانه های محلی وجود دارد؛ مستمر و موثر است یا تسلیم فشار باندهای قدرتمند که به اسم رسانه منتفع می شوند؛ خواهد شد؟ چرا که حتی تغییر یکی از معاونان مرتبط و موثر ارشاد در پیگیری و اصلاح این روند ناصحیح؛ شائبه کوتاه آمدن در برابر خواسته این طیف را می دهد. طیفی که تلاش کرده تا ذهنیت نماینده مجلس و دادستان یزد را هم تحت تأثیر خود قرار دهد
مدیرکل ارشاد در جلسه ای با یکی از مدیران نشریات محلی پاسخ داده که وی به شدت از طریق استانداری پیگیر حل این مسئله و رفتن آگهی ها به سمت مطبوعات محلی است. احسان عابدی به همراه مسئول آگهی های ارشاد در این جلسه اعلام کردند که در صورت عدم ارائه مستند قانونی ضرورت انتشار آگهی در روزنامه های سراسری، آگهی این ادارات دولتی به روزنامه های محلی داده می شود کما اینکه در هفته های اخیر با همین شیوه سهم آگهی نشریات محلی به شدت افزایش یافته است. چیزی که ارشاد یزد به دنبال آن بوده و پس از جمع بندی آمار، قطعا اداره ارشاد یزد به زودی مانور گسترده ای برای پاسخ به ضعف گذشته خود خواهد داد.
گفتنی است این لیست به صورت کلی در سال گذشته منتشر شده بود اما با پیگیری‌ های خانه مطبوعات و برخی فعالین این حوزه؛ بالاخره این لیست با جزئیات بیشتری منتشر شد که ریز این لیست منتشر شده و در شماره های آینده نیز منتشر و بدان پرداخته خواهد شد.