محمد درویش،کنشگر محیط زیست در گفت و گو با«بشارت نو»مطرح کرد:
سد«چم‌شیر» در مسیر دروغ
در نامه آقای سلاجقه به رئیس جمهور تاکید شده گزارش ارزیابی این سد که سال ۸۸ تهیه شده فاقد بخشهای مهمی از واقعیتهای این منطقه است و نیاز به بازنگری دارد.
گزارش ارزیابی که سال ۸۸ برای سد چم‌شیر تهیه شد فاقد بخشهای مهمی از واقعیتهای این منطقه است. از جمله این‌که در گزارش ارزیابی تاکید شد این گزارش بدون وجود گزارش هیدرولوژی نوشته شده و همچنین قید شد که هیچ گونه ی گیاه ارزشمندی به جز خارخسک در منطقه وجود ندارد و این موضوع کاملا اشتباه است.
سد چم‌شیر در ۲۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر دوگنبدان در استان کهگیلویه و بویراحمد و بر روی رود خانه زهره در مراحل پایانی ساخت قرار دارد و شمارش معکوس برای آبگیری آن نگرانی‌ها را در خصوص تکرار یک فاجعه دوچندان کرده است. سدی که بر روی سازند گچساران، یعنی همان سازندی که سد گتوند بر روی آن بنا شده، ساخته شده است و باید دید که در صورت آبگیری آن چه تبعاتی برای خوزستان ،محیط زیست، کشاورزی و زندگی مردمانش دارد.
از آذرماه سال گذشته که ۱۰ استاد دانشگاه در حوزه محیط‌زیست با ارسال نامه‌ای به رئیس جمهور خواستار جلوگیری از آبگیری سد چم‌شیر شدند، بیش از یک سال می گذرد و در ماه‌های اخیر که پیشرفت فیزیکی این سد به ۹۴ د رصد رسیده و چم‌شیر روز به روز به آبگیری نزدیکتر می‌شود، مخالفت‌ها با آبگیری این سد صرفا به اساتید دانشگاه و فعالان محیط‌زیست محدود نمانده است و در هفته‌های گذشته بسیاری از نهادهای رسمی کشور از جمله سازمان حفاظت محیط‌زیست، سازمان زمین‌شناسی، شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب، کمیسیون اصل ۹۰ و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، مخالفت خود را با آبگیری زود هنگام این سد اعلام کرده‌اند.
شواهد نشان می‌دهد مبنای مطالعات محیط‌زیستی انجام شده برای سد چم‌شیر که براساس آن در سال‌های قبل مجوز اولیه احداث این سد صادر شد، ایراداتی جدی دارد و با توجه به مخالفت رسمی نهاد های ذی‌ربط با آبگیری این سد و تاکید بر لزوم انجام مطالعات مجدد در حوزه‌های مختلف در محدوده سد چم‌شیر، در شرایط کنونی آبگیری این سد به هیچ وجه به صلاح نیست.
وزارت نیرو متولی این سد است و باید ابهاماتی که در خصوص اجرای این سد وجود دارد را برطرف کند، باید دید وزارت نیرو در این زمینه چه راهکاری را ارائه می‌کند.
با توجه به این‌که این موضوع موجب مخالفت برخی از مسئولین، سازمان‌های دولتی و حتی مجلسیان هم شده است.
بشارت نو در این رابطه گفت‌وگویی با محمد درویش یکی از کنشگران محیط‌زیست ترتیب داد و به دنبال پاسخ به این سوال که چرا در زمان ساخت، این انتقاد ها مطرح نمی‌شود به پاسخ جالبی رسیدیم و بعد مشکلات و تبعات آبگیری سد چم‌شیر را بررسی و گریزی به سد گتوند زده ایم.
متن زیر مشروح گفت‌وگوی انجام شده با محمد درویش است:
*در خبرها آمده بود هفته آینده احتمالا سد چم‌شیر آبگیری شود. علی‌رغم مخالفت‌هایی که خود ریاست سازمان محیط‌زیست داشتند می خواهیم نظر شما در رابطه با درستی و نادرستی طرح و تبعات آن را بدانیم چیست؟
همان‌طوریکه رئیس سازمان محیط‌زیست و رئیس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس آقای پژمانفر صراحتاً موضع‌گیری کردند و نامه‌ای به رئیس جمهور نوشتند و خواستار توقف آبگیری سد شدند، آنقدر نگرانی ها جدی بوده که این دو سازمان مهم کشور خواهان توقف آبگیری شدند و به دلیل تبعاتی که ممکن است در واقع آبگیری این سد به وجود بیاورد و باعث بحران جدی در شرق خوزستان شده و بر ابعاد نارضایتی مردم اضافه بکند این نشان می‌دهد که این مسئله فراتر از نگرانی چند فعال محیط زیستی است.
در نامه‌ای که آقای سلاجقه به رئیس جمهور نوشته تاکید شده که نیاز به بازنگری در گزارش ارزیابی این سد هست و در واقع گزارش ارزیابی که سال ۸۸ تهیه شده فاقد بخشهای مهمی از واقعیتهای این منطقه می‌باشد. از جمله این‌که در گزارش ارزیابی تاکید شده که این گزارش بدون وجود گزارش هیدرولوژی نوشته شده است و در این گزارش گفته شده که هیچ گونه‌ی گیاهی ارزشمند به جز خارخسک در منطقه وجود ندارد که خوب این اشتباه است. همچنین در گزارش گفته شده که در صورت ساخت، این سد ۹۰ میلیون متر مکعب آب شیرین تامین می کند؛ ولی سازندگان این سد چنین ادعایی ندارند و می‌گویند قرار نیست آب شرب تهیه شود ما حداکثر می‌توانیم برق تولید کنیم و کشاورزی را گسترش بدهیم.
این در حالی است که اگر گزارشی که زمین شناسان وزارت نفت تولید کردند درست باشد (آقای دکتر امیر بختیار این گزارش را تهیه کرده است) و چیزی بین ۶۰ تا ۷۰ درصد مخزن سد متاثر از سازند گچساران – آن هم فروافتادگی دزفول باشد – آن زمان EC به مراتب بالاتر از حد تحمل زمین های کشاورزی خواهد شد و زمانی می‌رسد که یک فاجعه بزرگ رخ خواهد داد، حتی توربین‌های تولید برق با چنین میزان EC نمی‌توانند کار بکنند ما نیاز داریم که گمانه‌های بیشتری زده شود و بررسی‌ها تا عمق ۱۰۰ متر گسترده تر گردد تا ببینیم این لایه‌های نمک در چه موقعیتی قرار دارند این مطالبه سازمان محیط‌زیست و کمیسیون اصل ۹۰ مجلس هم می‌باشد و امیدوارم که واقعا به قانون احترام بگذارند آن را اجرا کنند و به سازند گان سد، وزارت نیرو اجازه ندهند که سد آبگیری شود. اگر سازمان محیط زیست مشاهده کرد که حرفش را قبول نکردند باید موضع‌گیری شفاف و جدی نسبت به این موضوع داشته باشد اگر غیر از این عمل شود به قولی دیگر سنگ روی سنگ بند نمی‌شود و هیچکس سازمان حفاظت محیط زیست رو جدی نخواهد گرفت.
*چه عواملی باعث می‌شوند ما از اتفاقات و تجارب گذشته مثل سد گتوند در طرح های بعدی استفاده نکنیم ؟
اهمال کاری و تعلل سازمان حفاظت محیط زیست در دولت دوم احمدی نژاد آقای محمد ی زاده طی نامه‌ای به نامجو وزیر وقت نیرو اطلاع‌رسانی کردند که ” طبق جمع بند ی نظرات کارشناسی نباید سد آبگیری شود ” اما وزیر نیرو هیچ توجهی به درخواست سازمان محیط‌زیست نکرد و با حضور رئیس جمهور سد را آب گیری کردند. سازمان محیط زیست و آقای محمدی زاده سکوت کردند و هیچ واکنشی در مقابل این عمل از خود بروز ندادند. حتی به نشانه اعتراض استعفاء هم ندادند؛ اگر آن زمان سازمان محیط‌زیست به درستی عمل می‌کرد شاید این فاجعه امروز اتفاق نمی‌افتاد. امیدوارم امروز آقای سلاجقه به درستی عمل کند و اگر احساس کرد که حرف سازمان حفاظت محیط‌زیست جدی گرفته نمی‌شود به احترام افکار عمومی به احترام شان اصل ۵۰ قانون اساسی و شان خودشان به عنوان استاد دانشگاه با مردم شفاف مسئله را مطرح و استعفاء بدهند.
*چرا هنگام مطالعه یا ساخت چنین سد ها و پروژه هایی هیچ انتقادی از سوی کارشناسان و فعالان حوزه محیط‌زیست صورت نمی‌گیرد و پس از سرمایه‌گذاری‌های هنگفت صرف شده زمان آبگیری مخالفت‌ها و انتقاد ها شروع می‌شود؛ آیا این کارشناسان از وقوع چنین پروژه‌هایی آگاه نیستند؟
بله کارشناسان بی اطلاع هستند و در جریان انجام چنین طرح‌هایی نیستند. روزانه ده‌ها طرح و پروژه همزمان در حال اجرا هستند. طبق قانون گزارش ارزیابی در مورد ساخت این سد ها باید در معرض افکارعمومی قرار بگیرد.
