زنگ خطر «تعطیلی شرکت های فولاد القایی» زده شده است

دبیر انجمن دبیر انجمن فولاد استان یزد در راستای شفاف سازی مشکلات حوزه فولاد القایی به بشارت یزد گفت: استان یزد در حال حاضر دارای بیست و هفت شرکت فولاد القایی فعال است که حدود یک سوم فولاد القایی کشور را شامل شده و بر این اساس، یزد قطب فولاد القایی کشور محسوب میشود.
علی اکبر رضایی افزود: بر اساس ظرفیت و پتانسیل فولاد القایی، در استان یزد توانایی تولید ۲میلیون و ۵۰۰ هزار تن شمش فولادهای ساختمانی وجود دارد که با توجه به کمبود منابع و امکانات از جمله آب، برق و گاز و نیز زیرساخت های لازم، ظرفیت عملیاتی برای تولید کارخانه ها، ۱میلیون و ۵۰۰ هزار تن است که با توجه به قطعی گاز و برق در دو سال اخیر تولید محقق شده نزدیک به ۱میلیون تن است.
به گفته وی، نکته قابل توجه این است که این کارخانه ها بر اساس مجوزهای وزارت صمت، برق و آب منطقه ای و شرکت گاز احداث شده اند و این جای سوال دارد که با توجه به اینکه ۲۷ کارخانه با ظرفیت ۱میلیون ۵۰۰ هزار تنی نمی توانند به دلیل کمبود مواد اولیه، زیرساخت لازم و انرژی تولید کنند چرا همچنان کارخانه فولادی احداث می شود؟
رضایی ادامه داد: سال های سال است که احداث صنایع آلاینده در دشت مهریز تا عقدا ممنوع اعلام شده اما در این چند سال گذشته ۵ الی ۶ کارخانه به جمع این صنایع در این دشت افزوده شده است که جای تعجب دارد.!
دبیر انجمن فولاد استان یزد با اشاره به اینکه زنگ خطر تعطیلی شرکت های فولاد القایی در استان و حتی در کل کشور زده شده است، عنوان کرد: هر چند مسئولان استان یزد همگی پای کار ایستاده اند و همکاری لازم را بعمل می آورند، اما مشکل از استان نیست بلکه مشکل در سطح کلان و کشوری است و مشکل با ارتباط مسئولان استان با مسئولان عالی رتبه کشور قابل حل بوده هرچند این اقدام در یکی دو نوبت انجام شده اما به طور کامل محقق نشده است.
رضایی در ادامه بیان داشت: یکی از مشکلات اساسی واحدهای فولاد القایی این است که کارخانه هایی که در پیک تابستان همکاری صد در صدی را با برق منطقه ای داشتند برای آن که شهروندان با کمبود برق مواجه نشوند و شهر خاموش نشود، خسارت زیادی را متحمل شدند به طوریکه به مدت سه ماه تعطیل و نیمه تعطیل بودند و سعی داشتند هیچ تعدیل نیرویی نیز صورت نگیرد زیرا ۵ هزار نفر به صورت مستقیم و ۳۵ هزار نفر غیرمستقیم در شرکت های فولاد القایی استان کار می کنند. اما کارخانه های فولاد القایی اکنون یا تعطیل و یا نیمه تعطیل هستند!

رقابت نابرابر صنایع کوچک با صنایع بزرگ دارای زنجیره فولاد

وی یکی از علل اصلی نیمه تعطیلی و یا تعطیل بود واحدهای فولاد القایی را بازار بورس کالا دانست و گفت: بازار بورس کالا بازار یک طرفه ای است که صنایع کوچک الزام حضور در آن را دارند اما صنایع بزرگ هیچ الزامی ندارند و با ترفندهایی این بازار را دور می زنند، اکنون مواد اولیه مورد نیاز را حدود کیلویی ۱۴ هزار تومان از بورس کالا یا دلالان وابسته به بورس کالا خریداری می کنند و با قیمت گذاری دستوری و دخالت دولت محصولی که تولید می کنیم حدوداً با ۲ هزار تومان زیان همراه است و این روند، کار را برای تولید کننده دشوار کرده است در حالیکه صنایع بزرگ ضمن اینکه زنجیره را در اختیار دارند به راحتی از این بازار جدا شده اند و این رقابت نابرابری را در برابر صنایع فولاد القایی ایجاد کرده است.
رضایی افزود: امروز اگر بزرگ ترین کارخانه فولاد ایران نیز آهن اسفنجی که اکنون در واحدهای فولاد القایی خریداری می کنند را مصرف کند عملاً برای آنها نیز اقصادی نخواهد بود و قطعاً زیان ده خواهد بود و بدون شک در کمتر از ۳ ماه تعطیل خواهند شد، بنابراین رقابت نابرابر است و تعادل برقرار نیست.
به گفته وی، یکی دیگر از اساسی ترین مشکلات، کمبود عرضه مکفی آهن اسفنجی در بورس کالا و ایجاد رقابت کاذب به خاطر سفارش بیش از عرضه می باشد و از سوی دیگر امکان خرید آهن اسفنجی توسط شرکت های بازرگانی و عرضه در بازار آزاد و یا فروش غیر قانونی شرکت های آهن اسفنجی در بازار آزاد می باشد که تعادل بازار را برهم می زند و باعث افزایش قیمت ها و جو منفی به بازار می شود و از دیگر مشکلات نیز قطعی برق در تابستان و قطعی گاز در زمستان نیز به مشکلات این کارخانجات اضافه می کند.
رضایی با تاکید بر مشکلات متعدد کارخانه های فولاد القایی بیان کرد: کارخانه های اسفنجی تعداد آن ها در یزد به ۵ عدد و این عدد در کل کشور به ۲۰ عدد با تولید بالای ۳۰میلیون تن می رسد، همه این کارخانه ها بر اساس مقررات وزارت صمت موظف هستند کالای خود را در بورس عرضه کنند اما اکنون آهن اسفنجی کافی در بورس کالا عرضه نمی شود و این نوع آهن در بورس ۱۱ هزار و ۳۰۰ تومان قیمت گذاری می شود ولی به دلیل اینکه عرضه کم و قطره چکانی و تقاضا زیاد است، رقابت ایجاد و قیمت افزایش پیدا می کند و کارخانه ها نیز برای بقای خود مجبور هستند در این رقابت نابرابر و ناصحیح شرکت کنند و نکته جالب این است که وزارت صمت به دلال ها نیز اجازه می دهد از بورس کالا خرید کنند.
وی همچنین مطرح کرد: صنایع فولادی موظفند مواد لازم خود را از بورس کالا تهیه و محصول خود را نیز در بورس کالا عرضه کنند، آیا دلالی که باعث نابسامانی بازار فولاد است محصولی برای عرضه در بورس کالا دارد؟ خواسته تمامی شرکت های فولادی این است که از ورود شرکت های بازرگانی و دلالان در بورس کالا جلوگیری شود تا قیمت کاذب ایجاد نشود.

قیمت گذاری دستوری، صنایع کوچک را از بین می برد

رضایی، دخالت دولت در بحث قیمت گذاری را یکی از اساسی ترین چالش های شرکت های فولاد القایی دانست و گفت: این موضوع در حالی اتفاق می افتد که این وظیفه به هیچ وجه بر عهده دولت نیست بلکه دولت صرفا می تواند نظارت کند نه اینکه قیمت را مشخص کند، دخالت های بیجای دولت باعث از بین رفتن صنایع کوچک می شود و زمانی که این شرکت ها دچار مشکل شوند اولین ترکش ها به بدنه طبقه کارگری می خورد.
در حالی که به گفته وی، شرکت های فولاد القایی بخشی از مواد اولیه و قطعات یدکی مصرفی مورد نیاز خود را با قیمت دلار آزاد خریداری می کنند اما محصول تولیدی براساس دلار نیمایی قیمت گذاری می شود!

ثابت نبودن قیمت های انرژی تصمیمی نادرست است

دبیر انجمن فولاد استان یزد بزرگ ترین ایراد تصمیمات مسئولین کشوری را محاسبه قیمت حامل های انرژی به صورت علی الحساب دانست و افزود: این مسئله در هیچ کجای دنیا وجود ندارد، امروز تولید کنندگان باید قیمت انرژی را به صورت علی الحساب پرداخت کنند و اگر در آینده قیمت انرژی افزایش یافت مجددا باید مابه التفاوت آن را بپردازند، دولت باید قیمت مقطوع را اعلام کند تا تولید کننده متضرر نشود زیرا قیمت انرژی مصرفی بر قیمت نهایی کالای تولیدی تاثیر گذارست و شرکتها نمی توانند پس از فروش تولیدات خود، مابه التفاوت ناشی از افزایش قیمت سوخت را از خریدار دریافت کنند.

اجبار واحدهای فولاد القایی به استفاده از گاز به جای گازوئیل

وی تصریح کرد: خوراک اصلی کارخانه های فولاد القایی گاز نیست اما شرکت گاز قیمت گاز این شرکت ها را یکسان با کارخانه هایی که خوراک اصلی شان گاز است در نظر گرفته است در حالی که سابقا پیش گرم کن ها در شرکت های فولادی گازوئیل سوز بودند اما با فشار محیط زیست و برای جلوگیری از قاچاق سوخت شرکت ها مجبور به سرمایه گذاری های کلان برای تغییر زیرساخت ها جهت گازسوز شدن تاسیسات خود شدند اما اکنون ماهیانه ۲۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان باید قبض گاز بپردازند درحالی که در استفاده از گازوئیل بین ۱۵ میلیون با ارز دولتی تا ۵۰ میلیون با ارز آزاد هزینه می شد. این امر باعث افزایش هزینه تولید می شود.

استان یزد با کمبود نیروی انسانی مواجه است

رضایی، همچنین انتقاداتی به نحوه محاسبه مالیات واحدهای فولادی وارد کرد وگفت: در استان یزد متاسفانه مبنای محاسبه مالیات را بر مصرف برق گذاشتند یعنی کارخانه های فولاد را بر اساس برق مصرفی دسته بندی می کنند و این تصمیم به هیچ عنوان مبنای علمی و استانداردی ندارد به طوری که برخی از کارخانه ها از تکنولوژی جدید با مصرف کمتر استفاده کرده و برخی که تکنولوژی تولید را بروزرسانی نکرده مصرف بیشتری دارند به این نکته نیز باید توجه کرد که به سبب وضعیت کشور امکان واردات ماشین آلات و نوسازی آن ها وجود ندارد و کارخانه ها مجبورند از کشورهای رده دوم و سوم ماشین آلات وارد کند.
رضایی نیروی انسانی را یکی از چالش های حوزه صنعت استان یزد خواند و بیان داشت: استان یزد با کمبود نیروی انسانی مواجه است و ۱۰تا ۱۵ درصد کارخانه ها به سبب کمبود نیروی انسانی خالی است و شیفت ها با این کمبود ادامه می یابند. همچنین شرکت ها با کمبود نیروی متخصص در حوزه های مختلف نیز رو به رو هستند که به این دلیل برخی از کارخانه ها از متخصصان هندی استفاده می کنند و توانستند کارخانه خود را بهره ور کنند و از آنجای که نیروی متخصص کافی در کشور وجود ندارد استفاده از متخصصان سایر کشورها بسیار کمک کننده بود.
به گفته وی، یکی از دلایل تورم بالای استان یزد ورود نیروی کار مهاجر به استان و پرداخت حقوق های بالاست که به تبع به دلیل تقاضای بالای مسکن اجازه خانه ها بالا رفته است و بیکار شدن این حجم از نیروی انسانی به تبع به کل استان لطمه وارد می کند.
رضایی در ادامه به وخامت اوضاع واحدهای فولاد القایی اشاره کرد و متذکر شد: با توجه به مباحث مطرح شده اگر مسئولین استانی و کشوری فکری به حال این موضوع نکنند اوضاع روبه وخامت می رود، اکنون کارخانه ها تعطیل و نیمه تعطیل اند و ۳۵ هزار نیروی کار تحت شعاع این وضعیت قرار دارند و این مسئله به تبع معضلات فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی برای استان یزد بهمراه خواهد داشت.

مقایسه نادرست کارخانه های فولاد القایی با کارخانه های بزرگ

رضایی، به برخی اقدامات برای رفع این مشکلات اشاره کرد و گفت: برخی از این اقدامات تسهیلگر می تواند در سطح استان انجام گیرد برای مثال رفع فشارهای بیش از حد بر روی تولید کنندگان می تواند کمک کننده باشد.
وی افزود: مقایسه کارخانه های القایی با کارخانه های بزرگ فولاد استان یزد از جمله چالش هایی است که با آن رو به رو هستیم، در نظر مسئولین استان سوددهی شرکت های کوچک فولادی همپای شرکت های بزرگ فولاد است در صورتی که اینچنین نیست، پرونده های مالیاتی در اداره امور مالیاتی موجود است و می توانند با مراجعه به آن و یا ارسال یک کارشناس صحت سنجی لازم در این حوزه را انجام دهند.
دبیر انجمن فولاد استان یزد تعدد شرکت های فولادی را دلیل تشدید مشکلات موجود دانست.
وی همچنین به رفتارهای دوگانه بین صنایع استان اشاره و عنوان کرد: اگر قبوض گاز صادر شده پرداخت نشود در یک فرصت کوتاه جدا از قطع گاز شرکت، حساب های بانکی شرکت نیز مسدود می شود، این رفتار اما در سایر صنایع متفاوت است و این صنایع می توانند قبوض خود را در اقساط بلند مدت پرداخت کنند در صورتی که مصرف گاز آن ها بیش از مصرف گاز صنایع فولاد القایی است. به عنوان نمونه کارخانه ای داشتیم که برقشان در حین تولید قطع شد و نزدیک بود انفجار عظیمی رخ دهد و چندین نفر کشته شوند، این دست مسائل قابلیت حل شدن در استان را دارد.
رضایی در ادامه مطرح کرد: برخی از مسائل اما به حوزه کارشناسی مربوط می شود که یک انجمن زیر نظر وزارت صمت به عنوان کارشناس در نظر گرفته شود تا وضعیت شرکت ها به صورت دقیق و عادلانه مورد بررسی قرار گیرد، در صورتی که اکنون یک شرکت بزرگ معیار قرار گرفته و هزینه های حوزه انرژی و مالیات ها بر حسب یک شرکت بزرگ برای سایر شرکت های کوچک در نظر گرفته می شود و قابل اعتراض هم نیست.

تلاش انجمن فولاد برای جلوگیری از تعطیلی کارخانه ها

به گفته وی، انجمن بارها سعی کرده با مذاکرات در حوزه های مختلف از تعطیلی کارخانه ها جلوگیری کند ولی زمانی که کارخانه ها در حال متحمل شدن ضرر میلیاردی هستند و این وضعیت هر روز رو به وخامت می رود.

جدیت استاندار یزد در رسیدگی به مشکلات

رضایی در تشکری ویژه از استاندار یزد و تقدیر از اقدامات وی تصریح کرد: از استاندار یزد تشکر ویژه داریم که وقت گذاشتند در قالب جلسات مختلف صحبت ها و مشکلات ما را شنیدند شورای گفتگو و ستاد تسهیل را در این حوزه برگزار کردند، اما عمده مشکلات ما داخلی نیست و به سطح کلان و کشور مربوط می شود و نیاز به رایزنی دارد.

امید به آینده، دلیل عدم تعطیلی کارخانه های فولاد القایی

وی از دلایلی که واحدهای القایی تاکنون ایستادگی کردند را امید به آینده وخوشبینی برای اصلاح وضعیت دانست و افزود: یکی از بزرگ ترین معضلات این است که اگر کارخانه ای تعطیل شود، راه اندازی مجدد آن کارخانه هزینه های سرسام آور و بسیار سنگینی دارد و دیگر اینکه نیروی انسانی که سال ها برایشان هزینه شده از دست می روند و به راحتی در یک کارخانه دیگر مشغول بکار می شوند و اگر بخواهیم این روند را مجددا تکرار کنیم مدت زمان طولانی و میلیاردها تومان هزینه لازم است و نکته سوم این است که امیدواریم در مدت زمان کوتاه اتفاقی در جهت بهبود اوضاع رخ دهد و این خوش بینی باعث شده است که شرکت های فولاد القایی سرپا بمانند ولی اکنون که به پشت سر بنگریم همه خیال واهی بوده و کاش تعطیل می کردیم و این زیان های میلیاردی را متحمل نمی شدیم.

مسئولیت اجتماعی امروز شرکت های فولاد جلوگیری از بیکاری است

رضایی به بحث مسئولیت اجتماعی کارخانه های فولادی اشاره ای کرد و بیان داشت: زمانی که وضعیت شرکت های فولادی مناسب بود مشارکت های اجتماعی از جمله کمک به ایتام، زندانی های نیازمند و خانواده های بی بضاعت انجام می گرفت اما متاسفانه با توجه به وضعیت دو سال اخیر در این حوزه شرمنده مردم استان شدیم و اکنون مسئولیت اجتماعی ما این است که نگذاریم کارگران ما بیکار بشوند.
به گفته وی، اکنون دیگر توانایی انجام مسئولیت های اجتماعی را نداشته و مسئولیت ما حفظ کارگران و پرداخت حقوق آنان با یک تا دو ماه تاخیر است.
رضایی همچنین درخصوص انرژی خورشیدی به عنوان یکی از محورهای اساسی استان است که در سند تحولی یزد نوین نیز آماده است، گفت: صنایع باید از انرژی پاک استفاده کنند و شرکت های فولاد القایی این آمادگی را دارند که اگر مسئولین استان شرایط را برای ما فراهم کنند تا ۱۰۰مگاوات انرژی خورشیدی در استان یزد احداث کنند در صورتی که استان نیز نگاه یکسانی را به صنایع داشته باشد و کمک حال ما باشد.
وی مسکن کارگری را از جمله مهم ترین برنامه های شرکت های فولادی دانست و گفت: امید است بتوان مسکن کارگری برای ۲ هزار نفر از کارگران و پرسنل صنعت فولاد ایجاد کرد که هم به استان کمک شود و هم جلوی تورم و موج افزایش اجاره بهاها گرفته شود و شهرک تخصصی برای مسکن کارگران فراهم گردد تا در راستای سیاست های دولت گام برداریم و موج مثبتی را به جامعه تزریق کنیم اما جملگی این اقدامات مشروط بر این است که اوضاع صنایع فولادی القایی اینچنین پیش نرود.

دولت از واحدهای فولاد القایی حمایت نمی کند

در ادامه این نشست برخی دیگر از تولید کنندگان فولاد القایی به بیان مشکلات و مسائل خود به صورت کلی پرداختند که یکی از مهم ترین مشکلات بیان شده چالش ها در تامین مواد اولیه بود، به گفته تولیدکنندگان فولاد القایی استان یزد، اکنون مواد اولیه از طریق بورس عرضه می شود اما لابی هایی که در بورس وجود دارد و قدرت مالی که کارخانه های فولاد اسفنجی در ایران دارند می توانند بر تصمیمات بورسی تاثیرگذار باشند و بدین صورت است که اسفنجی ها تولیدات خود را به صورت خیلی کم و درصدی کمتر از نیاز بازار در بورس عرضه می کنند، به همین دلیل افزایش قیمت رخ می دهد و از طرف دیگر در تولید شمش با مازاد مواجه بوده و دولت نیز از واحدهای فولاد القایی حمایت نمی کند و این باعث شده که مشکلاتی برای این واحد ها ایجاد شود.
در ادامه تامین نقدینگی به عنوان یکی دیگر از مشکلات واحدهای فولادی بیان و توضیح داده شد: با سیاست های انقباضی بانک ها، واحدهای فولادی با این مشکل رو به رو هستند.
به گفته برخی از آنان، هزینه حامل های انرژی نیز برای صنایع فولادی سرسام آور شده است در حالی که واحدهای القایی از گاز برای تولید استفاده نمی کنند بلکه برای پیش گرم و در مراحل پیش تولید به آن نیاز دارند و به دلیل عدم کار کارشناسی واحدهای فولاد القایی متحمل این ضرر هستند در حالی که تنها شرکت هایی که خوراک گاز دارند فولاد اسفنجی ها هستند.
یکی دیگر از تولیدکنندگان نیز در ادامه بیان داشت: اکنون دادن مجوز برای تاسیس واحدهای فولادی بدون توجه به مشکلات این حوزه و کار کارشناسی به راحتی صورت می گیرد. وزارت صمت باید به این نکته توجه کند که طرح ها باید کارشناسی شده باشند؛ اولین مرحله بررسی طرح زیست محیطی و دومین مرحله بحث تخصیص انرژی است که باید بررسی و کارشناسی شوند اما هر دو این مراحل به درستی بررسی نمی شود.
به گفته وی؛ تامین خوراک و مواد اولیه نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است و حتی در مراحلی از تامین انرژی نیز مهم تر است.
از جمله دیگر مشکلات مطرح شده نیز مقایسه بین واحدهای القایی و واحدهای فولادی بزرگ به ویژه در بحث سود و محاسبه مالیات بود.

چرا همچنان واحدهای جدید در حال تاسیس هستند؟

به گفته یکی دیگر از تولیدکنندگان این شرکت ها سرمایه این کشور هستند و بسیاری از جوانان عمر خود را پای این کار گذاشته اند اگر نگاه این است که این شرکت ها باید برچیده شوند چرا هم چنان واحدهای جدید در حال تاسیس هستند؟ اگر هم بنا بر ادامه فعالیت این واحدها است نیاز به کار کارشناسی برای رفع مشکلات دارد.
در ادامه نیز به این مسئله اشاره شد که اکنون شرکت های القایی دیگر ظرفیتی ندارند که بتوانند صادرات انجام دهند و صد در صد شمش های القایی در کشور مصرف می شود، زمانی که بازار صادرات خراب می شود شرکت هایی که بر پایه صادرات شکل گرفتند نیز تولیدات خود را در بازار داخل عرضه می کنند و این مشکلاتی برای واحدهای القایی ایجاد می کند زیرا واحدهای القایی آهن اسفنجی را با قیمت بالاتری خریداری می کنند و تنها درخواست القایی ها این است که همانطور که قیمت شمش را پایین تر از شمش قوس در بورس عرضه می کنند، آهن اسفنجی نیز با قیمت پایین تری عرضه شود. زیرا برخی از واحد تولیدی ۵ ماه تعطیلی را در سال جاری داشتند که سه ماه آن به دلیل قطع برق و مابقی به دلیل قیمت بالای آهن اسفنجی بوده است و برخی از شرکت ها در دو سال اخیر با یک سوم ظرفیت خود فعالیت می کنند و اکثریت شرکت ها همین وضعیت را دارند به گونه ای که تولید ۱۴۰۱، ۵۰ درصد کمتر از تولید سال ۱۴۰۰ بوده است.