دولت ۱.۲میلیارد دلار از سبد سهام عدالت بیرون کشید

 براساس مصوبه هفته گذشته هیأت دولت ۲۰ درصد سهام ۷ پالایشگاه، در مجموع به ارزش ۱.۲ میلیارد دلار، از سبد سهام عدالت بیرون کشیده شد و دوباره به جمع دارایی‌های دولت بازگشت.

هیأت دولت هفته قبل یک مصوبه مهم داشت. در این مصوبه هیأت دولت تصویب کرد ٢٠‌درصد از سهام شرکت‌های پالایش نفت اصفهان، تبریز، لاوان، تهران، شیراز، کرمانشاه و بندرعباس از فهرست شرکت‌های واگذار شده به طرح توزیع سهام عدالت خارج شود؛ به این ترتیب دولت بعد از گذشت ۱۰سال از زمان واگذاری سهام عدالت، به جای آزادسازی دارایی‌های مشمولان سهام عدالت، سهمش را از سبد سهام عدالت پس گرفت. هنوز مشخص نیست که چه شرکت‌هایی جایگزین این پالایشگاه‌ها خواهند شد که از سبد سهام عدالت خارج شده‌اند.

مصوبه دولت چیست؟
در جلسه هیأت دولت که به ریاست اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهور برگزار شد، سهام ۷پالایشگاه که قرار بود در قالب سبد سهام عدالت به مردم واگذار شود، به دامن دولت بازگشت و با رأی وزیران حاضر در جلسه مقرر شد این پالایشگاه‌ها بار دیگر زیرنظر شرکت دولتی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران اداره شوند. پالایش و پخش یکی از شرکت‌های اقماری وابسته به وزارت نفت است.

در طول ۱۰سال گذشته سازمان خصوصی‌سازی‌ سهام ۶۰شرکت را در قالب طرح سهام عدالت به ۵۰میلیون مشمول این طرح اختصاص داده بود. همچنین نزدیک به ۴سال است که دولت حسن روحانی وعده داده که سهام عدالت را طبق قانون سیاست‌های اصل ۴۴مصوب مجلس آزاد خواهد کرد. برخی شنیده‌های تأیید نشده حاکی است احتمال دارد به جز پالایشگاه‌ها، سهام ۲۰شرکت دیگر حاضر در سبد سهام عدالت که غیربورسی هستند هم از این فهرست خارج شوند.

سهم دولت چقدر بوده است
اطلاعات آماری نشان می‌دهد که ارزش ۷پالایشگاه خارج شده از فهرست واگذاری جمعا براساس آخرین قیمت سهام این شرکت‌ها در بورس برابر با ۲۲هزار میلیارد تومان بوده است که از این مقدار با درنظر گرفتن سهم ۲۰درصدی دولت جمع کل ارزش سهامی که توسط دولت از سبد سهام عدالت خارج شده است رقمی در حدود ۴۵۰۰میلیارد تومان یا ۱٫۲میلیارد دلار است. با خارج شدن این مقدار سهام از سبد سهام عدالت باید سهام شرکت‌های دیگری که مشخص نیست سودآور باشند یا خیر به سبد سهام عدالت اختصاص داده شود اما با رویه‌ای که دولت در ۳سال گذشته در پیش گرفته بعید است که سهام جدیدی به سبد سهام عدالت اختصاص دهد.

سرنوشت مبهم سهام عدالت
با توجه به تحولات تازه به‌نظر می‌رسد سرنوشت سهام عدالت در هاله‌ای از ابهام فرو رفته باشد. ۴سال پیش دولت وعده داد ظرف ۲‌ماه سهام عدالت را آزاد می‌کند اما تاکنون حتی لایحه آزادسازی سهام عدالت هم به مجلس ارائه نشده است.

سال ۱۳۸۴وقتی که مقام معظم رهبری سیاست‌های کلی اصل۴۴ را ابلاغ کردند محمود احمدی‌نژاد خواستار واگذاری بخشی از سهام شرکت‌ها به مردم در قالب سهام عدالت شد. با تأیید مقام معظم رهبری این کار آغاز شد و پس از تصویب قوانین و آیین‌نامه‌ها سازمان خصوصی‌سازی‌ مکلف شد ظرف ۱۰سال مقدمات آزاد‌سازی‌ سهام عدالت را فراهم کند.

در قانون اصل ۴۴ مصوب مجلس، به صراحت اعلام شده ظرف ۱۰سال باید مقدمات آزاد‌سازی‌ سهام عدالت فراهم شود، اما پس از گذشت ۱۰سال هنوز هیچ‌کس در مورد محتوای لایحه دولت برای آزاد‌سازی‌ سهام عدالت اطلاعاتی در اختیار ندارد. طبق قاعده پس از ارائه لایحه دولت، مجلس باید آن را تصویب و تأیید کند. با گذشت نزدیک به ۴سال از ‌آغاز به‌کار دولت یازدهم، هنوز لایحه‌ای به مجلس ارسال نشده است.

حسن روحانی چند‌ماه بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۲وقتی برای تقدیم لایحه بودجه سال ۹۳به مجلس رفته بود وعده داد سهام عدالت را دوماهه آزاد می‌کند اما حالا ۴سال از آن وعده گذشته است و حتی برخی از افرادی که مشمول سهام عدالت بوده‌اند از دنیا رفته‌اند اما تکلیف سهام عدالت روشن نشده است.

روحانی در آخرین روزهای اسفند‌ماه سال قبل لایحه‌ای را که دولت ۱٫۵سال برای تدوین آن وقت صرف کرده بود با تأخیر فراوان بالاخره امضا کرد تا لایحه آزاد‌سازی‌ سهام عدالت روشن شود اما در یک سال و نیم اخیر لایحه مزبور هنوز به مجلس ارسال نشده است. آخرین پیامی که دولت در این‌باره داد این بود که لایحه به دفتر مقام معظم رهبری فرستاده شده و هیأت دولت در انتظار اذن رهبری است.