بررسی تبعات تهدید ترامپ پیرامون حمله به آثار فرهنگی ایران:
دنیا باید مقابل تهدید میراث فرهنگی بایستد
تهدیدی که رییس جمهور آمریکا مبنی بر هدف قرار دادن ۵۲ مکان فرهنگی انجام داده است، به نوعی توسل به زور تلقی می‌شود که در روابط بین دولت‌ها ممنوع است و نقض قاعده امری حقوق بین الملل محسوب می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت این تهدید ترامپ نظم بین المللی را مختل کرده است.
حمله آثار فرهنگی، حمله به همه دنیا و حمله به فرهنگ و تمدن بشریت است.
پس از ترور وحشیانه و ناجوانمردانه سردار قاسم سلیمانی توسط آمریکایی‌ها، دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا در حساب توییتری خود ایران را تهدید کرد و نوشت: «ما ۵۲ مکان و سایت را که برخی از آنها ارزش بسیار بالایی از نظر فرهنگی دارد، تحت نظر داریم. ایران و خود این اهداف تحت حمله سریع و شدید قرار خواهند گرفت.»
عاملان حمله به اماکن فرهنگی به محکمه کشیده می‌شوند
این اظهارات نسنجیده در حالی از سوی رئیس جمهور آمریکا مطرح شد که شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۷ میلادی به اتفاق آرا قطعنامه‌ای را تصویب کرد که بر اساس آن، تخریب غیرقانونی میراث فرهنگی محکوم و هشدار داده شد که چنین حملاتی جنایات جنگی محسوب می شود. این قطعنامه خواستار تعقیب قانونی کسانی می شود که مسئول حمله به اماکن تاریخی و ساختمان‌های مذهبی، تحصیلی، هنری و علمی هستند.
شورای امنیت در قطعنامه ۲۳۴۷ تاکید کرده است که “مدیریت حملات غیرقانونی بر اماکن فرهنگی بر اساس قانون بین الملل، یک جنایت جنگی تلقی می‌شود و عاملان این گونه حملات به محکمه کشیده می‌شوند.
محوسازی فرهنگی به یک تاکتیک جنگی، در استراتژی جهانی تبدیل شده است
بوکوفا مدیر فرهنگی یونسکو پس از تصویب این قطعنامه گفته بود: «میراث فرهنگی هویت است و متعلق به ماست اما متاسفانه محوسازی فرهنگی به یک تاکتیک جنگی، در استراتژی جهانی تبدیل شده است»
در همین راستا دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو در ایران از نامه اعتراضی ایران به یونسکو خبر داد و اظهار داشت که درباره تهدید ترامپ به مورد هدف بودن مراکز فرهنگی ایران، نامه‌ای نوشته و اعتراض خود را به سازمان جهانی یونسکو اعلام می‌کنیم.
پس از موضع‌گیری قاطع و شفاف جامعه جهانی و حتی حامیان داخلی ترامپ، به نظر می‌رسد دولت آمریکا از تهدید به حمله به مراکز فرهنگی در حال عقب‌نشینی است چرا که مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا اخیرا عنوان کرده است: «آمریکا در تعیین اهداف حمله به ایران، قوانین را در نظر می‌گیرد. تهدید حمله به مراکز فرهنگی از سوی بسیاری تهدید به جنایت جنگی توصیف شده است.» و وزیر دفاع آمریکا هم در واکنش به این موضوع گفت: «ارتش این کشور در صورت وقوع هرگونه درگیری با ایران به قواعد بین المللی جنگی پایبند خواهد بود.»
ترامپ نظم بین المللی را مختل کرده است
در همین ارتباط دکتر محمدحسین جعفری رئیس کانون وکلای دادگستری استان یزد با بیان اینکه تهدیدی که رییس جمهور آمریکا مبنی بر هدف قرار دادن ۵۲ مکان فرهنگی انجام داده است، به نوعی توسل به زور تلقی می‌شود، به بشارت یزد گفت: این تهدید به زور در روابط بین دولت‌ها ممنوع است و نقض قاعده امری حقوق بین الملل محسوب می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت این تهدید ترامپ نظم بین المللی را مختل کرده است.
تهدید مراکز فرهنگی با کنوانسیون‌های بین المللی مغایرت جدی دارد
وی با اشاره به دو کنوانسیون بین المللی ۱۹۵۴ و ۱۹۷۲ اظهار داشت: این کنوانسیون جهت حمایت از اموال فرهنگی در زمان مخاصمات مسلحانه پیش بینی شده که در تاریخ ۱۴ می ۱۹۵۴ به تصویب رسید و کشورهای آمریکا و ایران هم به عضویت آن در آمدند. چند سالی است که انواع جنگ نرم و اقتصادی از سوی آمریکا به کشور ما تحمیل شده و در حال حاضر هم با ترور سردار قاسم سلیمانی عملا وارد جنگ نظامی شده‌ایم اما در زمان جنگ‌های علنی تر هم این کنوانسیون حمله به مراکز فرهنگی را ممنوع و از اموال فرهنگی حمایت می‌کند.
وی افزود: در حمایت از میراث فرهنگی جهان هم کنوانسیون ۱۹۷۲ وجود دارد که هر دو کشور ایران و آمریکا به آن پیوسته‌اند. بنابراین نتیجه می‌گیریم تهدید مراکز فرهنگی ترامپ با کنوانسیون‌های بین المللی مغایرت جدی دارد و این کنوانسیون‌ها از اموال و میراث فرهنگی حمایت خواهند کرد.
حمله به اماکن فرهنگی جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت محسوب می‌شود
دکتر جعفری در پاسخ به این سوال که آیا ضمانت اجرایی هم برای این موضوع وجود دارد، تصریح کرد: ایران می‌تواند هم از طریق وزارت امور خارجه شکایت خود را به سازمان ملل متحد و شورای امنیت منعکس کند و هم می تواند این موضوع را در دیوان بین المللی دادگستری مطرح و پیگیری کند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه حمله به اماکن فرهنگی جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت محسوب می‌شود، عنوان کرد: چنانچه دولت آمریکا تهدید خود را عملی و اقدام به حمله به میراث و اموال فرهنگی کشور کند جنایتکار جنگی به حساب می‌آید و مرتکب نقض حقوق بشر شده و طبق قوانین جهانی تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.
همین تهدید به تنهایی نقض فاحش قواعد آمره حقوق بین الملل محسوب می‌شود
رییس کانون وکلای دادگستری استان یزد با تاکید بر اینکه حتی تهدید و توسل به زور هم به تنهایی نقض فاحش قواعد آمره حقوق بین الملل محسوب می‌شود، یادآور شد: ایران باید به قدری روی این موضوع مانور دهد که افکار عمومی جهان توجیه شوند که چه نقض حقوق بشر و کارشکنی بزرگی در حال وقوع است تا به واکنش نسبت به این موضوع ترغیب شوند. متاسفانه جامعه بین الملل و افکار عمومی جهان ساکت هستند و تاکنون در حد انتظارات ما اقدام مهمی انجام نداده‌اند.
وکلای دادگستری در حال تدوین نامه‌ای اعتراضی به مراجع ذیربط است
وی در پایان خاطرنشان کرد: در کانون وکلای دادگستری هم در حال تدوین نامه‌ای اعتراضی هستیم تا به مراجع ذیربط ارسال کنیم و بتوانیم از تمامی ظرفیت‌ها و ابزارهای حقوقی در محکوم کردن دولت آمریکا بهره‌مند شویم.
حمله به آثار فرهنگی، حمله به همه دنیا و حمله به فرهنگ و تمدن بشریت است
سید مصطفی فاطمی مدیر اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد در خصوص تهدید حمله به ۵۲ مرکز فرهنگی ایران توسط ترامپ، گفت: اماکنی که در فهرست آثار جهانی و خصوصا آثاری که در سازمان یونسکو به رسیده باشد در حکم میراث مشترک همه دنیاست و حمله به چنین آثاری، حمله به همه دنیا و حمله به فرهنگ و تمدن بشریت است.
وی با بیان اینکه حمله به یک اثر فرهنگی فقط حمله به یک شهر یا کشور جهان نیست، اظهار داشت: وقتی که همه کشورهای جهان رسما تایید کرده‌اند که این مکان یک میراث مشترک بشری است، از نظر حقوقی هم هیچ فرد و کشوری این کار را انجام نمی‌دهد مگر گروه‌هایی که دیگر اسم آنها را نمی‌توان دولت گذاشت و در واقع این افراد در قالب گروه‌های تروریستی قلمداد می‌شوند که خارج از قواعد و قانون‌های بین المللی فعالیت می‌کنند. هر چند که باید در نظر داشته باشیم که تعداد گروه‌هایی که در دنیا، مانند طالبان و داعش به میراث فرهنگی کشورها حمله کرده‌اند بسیار اندک هستند و به آنها نمی‌توانیم لقب دولت بدهیم.
حمله به مراکز فرهنگی از نظر جایگاه جهانی پذیرفته نیست
فاطمی با اشاره به اینکه اگر منظور رییس جمهور آمریکا از مراکز فرهنگی، همان میراث فرهنگی کشور باشد یقینا خلاف قوانین بین المللی است، تصریح کرد: از نظر قانونی و جایگاه بین المللی حمله به میراث فرهنگی و آثار تاریخی کشورها جنایت بشری تلقی می‌شود و متجاوزین به عنوان جنایتکار جنگی به دادگاه‌های بین المللی معرفی خواهند شد. به همین دلیل نه از نظر قانونی، نه عرفی و نه از نظر جایگاه جهانی این موضوع پذیرفته نیست و اصلا از نظر دولت‌ها این یک کار نشدنی است.
نگرانی خود را به سازمان جهانی یونسکو ابراز خواهیم کرد
مدیر کل اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد افزود: با این حال قطعا پیگیری‌هایی از طریق مسئولین جهانی انجام خواهد شد و ما هم به عنوان متولی تعدادی از آثار ثبت شده در یونسکو نگرانی خود را به سازمان‌های بالادستی در کشور و حتی سازمان جهانی یونسکو ابراز خواهیم کرد. به هیچ عنوان قابل قبول نیست که دولت‌ها در زمان ایجاد اختلافات سیاسی، به حوزه هویتی و میراث فرهنگی کشورها ورود کنند.
