تقلای بیهوده عربستان برای توقف ایران و برجام

سعودی ها همواره نگران اقتدار ایران در منطقه و عرصه بین المللی بوده اند، اما این کابوس پس از انعقاد توافق هسته ای ایران با قدرت های بزرگ جهان که لغو تحریم ها و به تبع آن گشوده شدن دروازه های تجارت جهانی را برای ایران به همراه داشت، بیش از گذشته خواب سیاستمداران سعودی را برآشفت.

عربستان که نتوانست مانع انعقاد توافق هسته ای جهان با جمهوری اسلامی شود، اکنون این نقشه را برای محدود کردن توان ایران در برخورداری از منافع توافق مذکور در دست اجرا دارد. اکنون پس از ریاست جمهوری ترامپ و گرفتن مواضع خصمانه علیه ایران و برجام امید سعودی ها بار دیگر زنده شده و تمام عزم خود را جزم کرده تا از گسترش نفوذ ایران در منطقه جلوگیری کنند و حتی با همیاری متحدان سنتی ایران را در انزوا قرار دهند.

دغدغه های رقابت با ایران، سعودی ها را بر آن داشته است تا راه های مختلفی را برای تحت فشار قراردادن ایران در پیش گیرند و در این میان تلاش های ریاض در این خصوص نه تنها عموما دستاوردهای پیش بینی شده را به همراه نداشته، بلکه در مواردی٬ تبعات منفی را متوجه منافع عربستان کرده است. با این وجود تهران که توافق هسته ای را دست دارد، در حال عرض اندام در کل منطقه است و هرجا که بتواند متحدی قابل اتکا پیدا کند، حضور دارد. تقلای عربستان برای مقابله با ایران به حدی است که تحلیلگران سیاسی نیز اعتقاد دارند در شرایط فعلی عربستان توان رویارویی با ایران را در منطقه ندارد.

سایت خبری آمریکایی "گلوبالیست" در مقاله ای در این باره نوشت: عربستان در درازمدت توان رقابت با ایران را ندارد چون فاقد کارت های بازی با ایران است.

گلوبالیست در مقاله ای به قلم "جیمز . ام . دورسی" با اشاره به برنامه سفر پادشاه عربستان به پکن و درخواست او از مقامات چینی برای تجدید نظر در رابظه شان با ایران نوشت: ملک سلمان در سفر به پکن می کوشد مقامات چینی را به تجدید نظر در رابطه شان با ایران ترغیب کند، اما این خواسته او شانس اجابت ندارد.

به نوشته "دورسی"، نبرد کنونی بین عربستان و ایران نزاعی نابرابر است چرا که ایران کارت های بازی زیادی روی میز دارد در حالی که عربستان فاقد آنهاست.

بر اساس این گزارش کارت های مزیت ایران در رقابت منطقه ای با عربستان عبارتند از: جمعیت بزرگ، زیر ساخت صنعتی، منابع مختلف، نیروی نظامی آب دیده، فرهنگ ریشه دار، میراث بان یک امپراتوری و در نهایت قرار داشتن در موقعیت جغرافیایی ممتاز و در چهاراه مواصلاتی.

اما داشته های عربستان در رقابت با ایران به نوشته جیمز دورسی تنها در دو چیز خلاصه می شود: وجود دو شهر مقدس مکه و مدینه در حجاز و داشته دیگر پول.

به نوشته گلوبالیست عربستان در بلند مدت تنها با تکیه به این دو داشته خود نمی تواند با رقیبی قدرتمند همچون ایران رقابت کند که داشته های زیادی روی میز گذاشته است.

در این مطلب با شرح تفصیلی آینده امیدبخش ایران در زمینه بازار گاز جهانی، ایران را در زمینه بازار گاز آینده جهان یکی از کشورهای مممتاز دانسته که این مساله نیز بر کارت های بی شمار ایران در رقابت با عربستان سعودی خواهد افزود و به همین خاطر کشورهای نزدیک به ایران به این راحتی حاضر نخواهند بود به خاطر منافع عربستان سعودی در بلند مدت قید رابطه با ایران را بزنند.

عربستان از طریق متحدانش در منطقه و نیز کشورهایی که به شدت وابسته به کمک های مالی ریاض اند ،از اعمال فشارهای سیاسی بر ایران دریغ نکرده است.با این حال، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در خصوص تشدید مناسبات با تهران، آن گونه که ریاض انتظار داشت عمل نکردند، به جز بحرین که بعد از واکنش خشم آلود عربستان به حادثه سفارتش در تهران پس از اعدام آیت الله شیخ نمر باقر النمر، مناسبات دیپلماتیک خود را با تهران قطع کرد، دیگر متحدان ریاض در خلیج فارس به فراخواندن سفیران و کاهش سطح مناسبات به کاردار بسنده کردند و عمان نیز سطح روابط خود را با ایران مانند گذشته حفظ کرد.

رویکرد عربستان در مقابل ایران تا به امروز امتیاز ملموسی برای سعودی ها به همراه نداشته است، اما با توجه به نگرانی عربستان از برتری روزافزون سیاسی-اقتصادی ایران در منطقه و جهان، بعید به نظر می رسد در شرایط کنونی ریاض با واقعیت های روز و معادله های جدید کنار بیاید.