دوستداران میراث فرهنگی منتظر برچیده شدن جاده از میان «اثر ملی ابرکوه» هستند؛
تعرض به «کوشک عزت آباد» کی به پایان می رسد؟
ماجرای تعرض به کوشک قاجاری وارد فاز جدیدی شده است؛ دوستداران میراث فرهنگی اراده متولیان در حفاظت از این میراث ملی را زیر سوال برده‌اند، اما معاون میراث فرهنگی یزد می‌گوید کوشک خط قرمز آن‌هاست و هیچ تعرض و تخریبی رخ نداده است. از سوی دیگر، رییس اداره کل میراث فرهنگی ابرکوه می‌گوید از شهرداری به خاطر تعرضی که داشته، شکایت کرده و گفته‌اند که جدول‌ها باید با رأی دادگاه جمع شود و هر تخلفی که انجام شده باید با رأی دادگاه با آن برخورد شود.
خیابان‌کشی در حریم و عرصه «کوشک عزت‌آباد» ابرکوه چندی است که توجه رسانه‌ها و فعالان میراث فرهنگی را به خود جلب کرده است و با وجود اینکه میراث فرهنگی یزد پس از اعتراض‌های و واکنش‌ها، مانع ادامه فعالیت شهرداری در عرصه این اثر ملی شد، اما جمع نشدن جدول کشیده‌شده، ابهاماتی را درباره وضعیت کوشک، احتمال تعرض دوباره و موضع میراث فرهنگی استان یزد در حفاظت از این اثر ملی، مطرح کرده است.
دوستداران میراث فرهنگی معتقدند متولی میراث فرهنگی یزد اراده جدی برای حفاظت از کوشک تاریخی عزت‌آباد ندارد؛ چرا که از سال ۱۳۹۸، زمانی که حریم این اثر ملی مصوب و ابلاغ شده، برخلاف تعهدی که درباره نصب سازه حفاظتی در اطراف کوشک داشته، هیچ سازه حفاظتی ایجاد نکرده و کوشک ابرکوه بارها از سوی شهرداری مورد تعرض واقع شده است.
ایسنا برای پیگیری از سرانجام وضعیت کوشک عزت‌آباد ابرکوه که بارها و به بهانه خیابان‌کشی مورد تعرض واقع شده است، با رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ابرکوه و همچنین معاون میراث فرهنگی استان یزد، که پس از آخرین تعرض‌ها بازدیدی از ابرکوه داشت، گفت‌وگوهایی انجام داد که حاکی از تناقض‌هایی در بخش‌هایی از اظهارات متولیان میراث فرهنگی در موضوع حفاظت از این میراث ملی و پیگیری تخلفات رخ‌داده است.
درحالی‌که جواد عادل ـ رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ابرکوه ـ گفت که میراث فرهنگی از شهرداری شکایت کرده و جدول‌های باقی‌مانده در کوشک باید پس از رأی دادگاه جمع‌آوری شود. معاون میراث فرهنگی استان یزد اظهار کرد که هیچ شکایتی از شهرداری نشده و با توافق جلو اقدامات شهرداری گرفته شده است و جدول‌های باقی‌مانده نیز خارج از عرصه و حریم کوشک هستند.
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ابرکوه دلیل نصب نشدن حصار حفاظتی در کوشک عزت‌آباد را نداشتن اعتبار کافی دانست، اما معاون میراث فرهنگی یزد نصب این سازه حفاظتی را به اجازه مالک شخصی کوشک منوط دانست که با هیچ اقدامی در کوشک عزت‌آباد موافقت نمی‌کند.
از شهرداری شکایت کردیم
جواد عادل ـ رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ابرکوه ـ درباره آخرین وضعیت کوشک عزت آباد گفت: طرح جایگزینی برای خیابانی که قرار بود در عرصه کوشک ایجاد شود، در نظر گرفته شده است که کوشک عزت‌آباد را دور خواهد زد و دیگر در عرصه کوشک قرار ندارد. البته این طرح قدیمی است و در حال حاضر بازنگری شده و باید مورد تأیید کمیته فنی قرار گیرد.
او افزود: کوشک عزت‌آباد در ملک یک شخص قرار گرفته که عملا تمام کارهای حفاظتی را متوقف و اعلام کرده برای محوطه هیچ اقدامی نمی‌کند تا زمانی‌که مشکل خودش حل شود. خرید و فروش هکتارها زمین به واسطه کوشک عزت‌آباد متوقف شده است و اگر مشکل مالک حل شود، اظهار کرده که حاضر است تا چندین میلیارد در این محوطه تاریخی هزینه کند.
عادل همچنین درباره جدول‌هایی که به منظور خیابان‌کشی هنوز در محدوده کوشک عزت‌آباد هستند، گفت: جمع‌آوری این جدول‌ها باید با رأی دادگاه انجام شود و هر تخلفی که انجام شده باید با رأی دادگاه با آن برخورد شود. ما خودمان نمی‌توانیم جدول‌ها را جمع کنیم و فقط می‌توانیم از لحاظ حقوقی کار را پیگیری کنیم و از شهرداری به دلیل این اقدامات شکایت کردیم.
رییس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ابرکوه درباره سازه حفاظتی کوشک نیز اظهار کرد: تا کنون اعتباری برای نصب این سازه نداشتیم. اگر اعتباری بابت این کار داشته باشیم، سازه را نصب خواهیم کرد.
او در ادامه به واکنش‌های شدید دوستداران میراث فرهنگی به وضعیت کوشک ابرکوه اشاره کرد، درحالی که به گفته او از دیگر آثار تاریخی این منطقه غافلگیر شده‌اند و گفت: این کوشک از نظر تاریخی بین آثار ابرکوه شاید در رتبه‌های آخر قرار داشته باشد. گنبد عالی با هزار سال قدمت، مناره‌های نظامی با قدمت بیش از ٧٠٠ سال، قلعه ربات با هزار سال قدمت یا قلعه‌های مهم دیگر با قدمتی از دوران ساسانی و چندین مقبره از دوره سلجوقی به بعد در ابرکوه از جمله آثار تاریخی هستند که به دلیل نداشتن بودجه و اعتبار رو به نابودی هستند. نمی‌دانم چرا امروز همه رسانه‌ها و میراث‌دوستان روی «کوشک عزت‌آباد» متمرکز شده‌اند، البته که این اثر مهم است، اما کاش مقدمه‌ای باشد برای توجه به مابقی آثار ابرکوه که در نوع خودشان بی‌نظیر هستند.
او اضافه کرد: «عزیزالدین نسفی» یک شخصیت بین‌المللی در حوزه عرفان است که کتاب‌های ویژه‌ای دارد و در عموم دانشگاه‌های دنیا این کتاب‌ها تدریس می‌شوند، مقبره این فیلسوف در ابرکوه است که محراب آن در دنیا کم‌نظیر است، اما امروز در حال از بین رفتن است. دوستانی که با عنوان دوستداران میراث فرهنگی در حال فعالیت هستند باید از کوشک عزت‌آباد برای آبادی تمام آثار تاریخی ابرکوه استفاده کنند. ما کوشک‌های دیگری هم داریم که زیباتر از عزت‌آباد هستند. ما دوستدار میراث ٢٠٠ ساله هستیم یا دوستدار میراث هزارساله؟ کوشک عزت‌آباد الان نماد تاریخی ابرکوه شده که واقعا به نظر من این‌طور نیست.
هنوز هیچ تعرض و تخریبی اتفاق نیفتاده است
عبدالمجید شاکری شمسی ـ معاون میراث‌فرهنگی استان یزد ـ نیز در اظهاراتی گفت: فعالیت در کوشک عزت‌آباد کاملا متوقف شده و قرار است مسیر جایگزینی را که خارج از محدوده عرصه اثر ملی باشد، توسط مشاور به ما ارائه دهند و اگر این طرح ارائه شود ما در شورای فنی آن را بررسی خواهیم کرد، اگر نه که اجازه فعالیت در این محدوده را نخواهیم داد و محکم پای آن ایستاده‌ایم.
او درباره جدول‌هایی که هنوز در محدوده کوشک عزت‌آباد هستند، بیان کرد: جدول‌های باقی‌مانده در عرصه کوشک عزت‌آباد نیست، کارگاه و سنگ‌های جدولی که در عرصه بودند، جمع‌آوری و پاکسازی شدند و حتی تخریبی هم گفته شده بود اصلا در عرصه کوشک اتفاق نیفتاده است. این ملک مالک خصوصی دارد و هرگونه فعالیت میراث‌فرهنگی در آن نیازمند رضایت مالک است. خود مالک نمی‌خواهد کوشک عزت‌آباد حفظ شود چون به دنبال سرمایه‌گذاری در زمین‌های اطراف آن است و خیابان‌کشی هم به درخواست خود مالک بوده تا زمین‌ها به هم متصل شوند؛ چراکه زمانی‌که تجاری‌سازی شوند، به نفع سرمایه‌گذار می‌شود.
شاکری ادامه داد: با این وجود میراث فرهنگی به مالک پیشنهاد داده که مسیر خیابان اصلاح شود و از تغییر کاربری مابقی زمین‌ها حمایت می‌کند، اما بنای کوشک عزت‌آباد را حفظ کند. سال گذشته با بودجه ١٠٠ میلیون تومان می‌خواستیم دیوار حصار این مجموعه را احیا کنیم، اما مالک اجازه نمی‌داد و با دستور قضایی این کار انجام شد و مجبور شدیم با فاصله حدود ٣٠ سانتی‌متر از حریمِ بنا این دیوار را بکشیم و به هر نحوی بود حصار را کشیدیم.
معاون میراث فرهنگی یزد درباره سازه حفاظتی که قرار بود برای کوشک عزت‌آباد نصب شود، گفت: در این مجموعه خلأ قانونی داریم و باید مالک به انجام کار ما رضایت دهد، اما هر چه نیاز داشته باشد برای آن اعتبار می‌گذاریم. امسال فقط حدود سه چهار میلیارد تومان اعتبار به ابرکوه اختصاص دادیم و واقعا اگر این مجموعه به اعتباری نیاز داشته باشد و مالک هم همکاری کند ما از هیچ چیز دریغ نمی‌کنیم.
شاکری با بیان اینکه میراث فرهنگی شکایتی از شهرداری نکرده است، افزود: پیگیری حقوقی انجام شد و اخطار دادیم که در صورت ادامه کار شکایت خواهیم کرد و به توافق رسیدیم کار متوقف شود و اگر غیر از اصلاح مسیر اقدامی انجام شود شکایت خواهیم کرد.
شاکری در واکنش به اینکه گفته می‌شود میراث فرهنگی اراده جدی در برابر حفاظت از کوشک عزت‌آباد و اقدامات شهرداری نداشته است، اظهار کرد: من به در خانه هر کسی که گله کرده می‌روم و می‌پرسم که میراث فرهنگی کجای کار کوتاهی کرده است؟ درباره کوشک عزت‌آباد عزم ما جدی بوده؛ چراکه این بنا ثبتی است و وظیفه ما حفظ آن است. هم فرماندار، هم استاندار و هم میراث فرهنگی برای حفظ این اثر و دیگر بناهای تاریخی ابرکوه عزم جدی دارند و خط قرمز آن‌هاست.
او اضافه کرد: حالا اینکه دو تا سنگ جدول را که خارج از محدوده حریم و عرصه هم است تخریب نکردیم، دلیل نمی‌شود که کوتاهی کرده باشیم. در عرصه این اثر هنوز هیچ تعرض و تخریبی اتفاق نیفتاده است و ادعاهایی که می‌شود فقط حرف است. ما بر اساس ضابطه و اصول خود عمل می‌کنیم؛ نه اینکه تحت تاثیر رسانه قرار بگیریم، البته که پاسخگوی تک تک بزرگواران هم هستیم. من هم اگر در حق میراث فرهنگی کشور کوتاهی انجام بدهم یک لحظه روی صندلی خود نمی‌نشینم.
