«بی آبی» اندک باغ های باقیمانده یزد را می خشکاند؟!

افزایش چندین برابری قیمت آب چاه‌ ها در برخی محلات یزد:

• افزایش چندین برابری قیمت آب چاه‌های موجود در برخی از محلات شهر یزد مانند «محله خرمشاه» که روزگاری از باغات زیادی برخوردار بودند، این روزها نه تنها بسیاری از باغداران را در تامین آب جهت حفظ اندک باغات باقیمانده مستاصل کرده که درختان قدیمی معابر این محلات را در آستانه خشکی قرار داده است
• طی هفته‌های اخیر شاهد اعتراض اهالی محله خرمشاه به افزایش حدود ۲۰ برابری قیمت آب چاه کشاورزی این محله موسوم به چاه شکوری هستیم؛ آب این چاه نه تنها باغات محله را آبیاری می‎کرد که درختان پیرامون انهار از جمله درختان کوچه گلها را نیز تغذیه می‎کرده است
• البته مردم محله، محرومیت خود از حقابه ۶۰ ساله‎ی خود به دلیل افزایش قیمت آب چاه کشاورزی محله از ۷۰ هزار تومان به یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان را از طریق نامه‌نگاری و رایزنی با ادارات مختلف پیگیری کرده‎اند ولی علی‌رغم تمام این پیگیری‌ها، درختان این محله همچنان بدون آب مانده‌اند

افزایش چندین برابری قیمت آب چاه‌های موجود در برخی از محلات شهر یزد که روزگاری از باغات زیادی برخوردار بودند، این روزها نه تنها بسیاری از باغداران را در تامین آب جهت حفظ اندک باغات باقیمانده مستاصل کرده که درختان قدیمی معابر این محلات را در آستانه خشکی قرار داده است.

محله خرمشاه از محلات قدیمی شهر میراث جهانی یزد است که عقبه آن به دوره قاجار می‌رسد و همانطور که از نام آن مشخص است به واسطه باغاتی که در محله بوده، از محله‌های خرم و آباد یزد اطلاق می‌شده است.

وجود میراث ملموس و ناملموس این محله تاریخی، وجود مسجد، آتشکده و کنیسه در آن به عنوان نمادی بارز از همزیستی مسالمت آمیز ادیان و نیز باغاتی که نماد همزیستی مردمانش با اقلیم خشک این خطه کویری باست، از دیگر امتیازات این محله در شهر یزد است. اینجا همچنین زادگاه چهره پرآوازه و پدر ادبیات کودک و نوجوان ایران مرحوم مهدی آذر یزدی است.

این محله نیز همانند بسیاری از محلات شهر طی سالیان گذشته دستخوش ناملایمات و تخریب‎هایی شده و ساخت و سازهای شهری به دل آن نفوذ کرده تا آنجا که اندکی از بافت تاریخی و باغات زیبای آن باقی مانده است.

یکی از معابر زیبا و سرسبز این محله، کوچه گل‌هاست که برخی از مراکز پراهمیت زرتشتیان نیز در آنجا واقع شده ولی این معبر نیز از حدود شش هفت سال قبل دستخوش آسیب‌هایی به ویژه در مورد درختانش همچون ایجاد خراش و بریدگی روی تنه درختان، شکستن شاخه‌ها، سوزاندن آنها و حتی قطع کامل درخت جوان و سرزنده بوده است که هنوز هم آثار آنها قابل مشاهده است و اگر هنوز هم برخی از این درختان باقی‌ مانده و حیات دارند، شاید به مدد تلاش فعالان محیط زیست باشد.

طی هفته‌های اخیر شاهد اعتراض اهالی محله خرمشاه به افزایش حدود ۲۰ برابری قیمت آب چاه کشاورزی این محله موسوم به چاه شکوری هستیم؛ آب این چاه نه تنها باغات محله را آبیاری می‎کرد که درختان پیرامون انهار از جمله درختان کوچه گلها را نیز تغذیه می‎کرده است.

البته مردم محله، محرومیت خود از حقابه ۶۰ ساله‎ی خود به دلیل افزایش قیمت آب چاه کشاورزی محله از ۷۰ هزار تومان به یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان را از طریق نامه‌نگاری و رایزنی با ادارات مختلف پیگیری کرده‎اند ولی علی‌رغم تمام این پیگیری‌ها، درختان این محله همچنان بدون آب مانده‌اند.

از تنش آبی ایجاد شده برای درختان کوچه گلها که بگذریم، تهدید خشکی باغات مردم در این محله به ویژه پس از پلاک کوبی باغات شهر از سوی سازمان سیما و منظر شهرداری، به قوز بالای قوزی برای باغداران محله تبدیل شده است چرا که بنا بر این اقدام شهرداری، مالک و باغداران موظف به حفظ باغات خود شده و در صورت کاهلی در این امر و خشکی باغ، متخلف شناخته می‌شوند.

«محمد سعید کاشفی» رئیس سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهرداری یزد در این رابطه به ایسنا می‎گوید: بر اساس لایحه قانونی حفظ و گسترش فضای سبز در شهرها که در سال ۱۳۸۸ و در سال ۱۴۰۱ دو بار اصلاحیه خورد و طبق ماده ۱۰ این لایحه قانونی، شهرداری‌ها موظفند شناسنامه باغات مشمول این قانون را پس از تصویب در شورای شهر در نقشه‌های توسعه شهری به روز رسانی و منعکس کنند که در همین راستا نیز در شهر یزد اقدام به شناسایی، پلاک‌کوبی و تهیه شناسنامه برای باغات کردیم.

وی در مورد عواقب خشک شدن باغ‌ات برای مالکان، اظهار می‎کند: براساس آیین نامه ذکر شده، در صورت خشک شدن باغ، مالک اخطار گرفته و به کمیسیون ماده ۷ احضار می‌شود تا علت خشک شدن باغ مورد بررسی قرار گیرد و در صورت تایید عامدانه بودن این خشکی، مالک به دستگاه قضایی ارجاع می‌شود و از وی اعلام جرم و شکایت خواهد شد.

کاشفی ادامه می‌دهد: در صورت تایید خشک شدن عامدانه باغ از سوی دادگاه، متخلف به پرداخت جریمه محکوم خواهد شد یا باید باغ را مجدد احیا کند که در بیشتر مواقع جریمه لحاظ می‎شود و بعضاً امکان محکومیت حبس نیز وجود دارد.

به گفته این مسئول، البته بعد از خشک شدن باغ و پرداخت جریمه از سوی مالک، امکان فروش یا ساخت و ساز در آن ممکن خواهد شد.

کاشفی در مورد چاه محله خرمشاه نیز خاطرنشان می‎کند: سازمان سیما و منظر هم ۱۰ سال پیشتر و طی سال‌های ۷۶ تا ۸۶ برای آبیاری فضای سبز محدوده بلوار باهنر و بلوار شهید بهشتی با چاه مذکور قرارداد داشته ولی با توجه به مشکلات کمبود آب و لزوم بهره گیری از سیستم آبیاری تحت فشار که مستلزم اتصال تجهیزات خاصی روی چاه آب داشت اما مالک چاه با آن مخالفت داشت، از چاه دیگری برای این منظور استفاده کردیم.

وی افزود: البته امسال هم در خصوص خرید آب این چاه رایزنی‌هایی صورت گرفت ولی به دلیل بالا بودن قیمت موافقت نکردیم.

رئیس سازمان سیما و منظر شهرداری در مورد آبیاری فضای سبز محله از طریق جوی‎های آبیاری باغات و قطع چند هفته‌ای این روند به دلیل نداشتن توان مالی باغداران برای تامین آب باغات از طریق چاه مذکور، عنوان می‎کند: در همین راستا با معاون دادستانی و آب منطقه‌‎ای مکاتباتی داشتیم تا در صورت آبیاری نشدن باغات به هر دلیلی، روش دیگری را جهت آبیاری این فضای سبز داشته باشیم.

کاشفی در پایان نیز در مورد سرانجام این باغات و جریمه‌هایی که باغداران را تهدید می‌کند، ابراز کرد: قطعاً نمی‌گذاریم کار به خشکی باغات برسد و هر طور که بتوانیم با همکاری دادستانی، این مشکل را مرتفع خواهیم کرد.

متاسفانه این روزها به دلیل کم آبی در شهر میراث جهانی، باغات و فضای سبز برخی از محلات سبز شهر در بی‌آبی و عطش به سر می‌برند.

از طرفی نیز در میان این رایزنی‌ها، نامه‌نگاری‌ها و بی‌سرانجامی‌ها، آن کسی که در زیر فشار این ناعدالتی متضرر خواهد شد آن پیرمرد باغداری خواهد بود که یک عمر با هر آنچه داشته و نداشته، باغش را حفظ کرده یا آن باغداری که معاش خود و خانواده‎اش در گرو فروش میوه‌های باغش که این روزها به دلیل نرسیدن آب، ثمر نداشته است و در نهایت مردمان شهری که نتوانستند از درختانی که میراث نیاکان‌شان است به خوبی حفاظت کنند.