بشارت یزد در پی حکم اعدام یک رمال، دلایل رونق رمالی و دعانویسی را بررسی می کند:
معرکه گیری رمال ها با «جهل» و «ناچاری» شهروندان
چند روز پیش خبری از زبان رئیس کل دادگستری یزد منتشر شد که بازتاب گسترده ای داشت: «رمال دعانویس مفسد در یزد به اعدام محکوم شد.» رمالی که با خواندن چند آیه از قرآن و داشتن ظاهری متشرع نما، قربانیان خود را به دام می انداخته و از آنها سوء استفاده می کرده، پول های کلانی به جیب می زده و حتی در مواردی به بهانه خروج انرژی های منفی از بدن با قربانیان خود رابطه جنسی داشته است!
آنچه شاید در این خبر بیش از مفسد فی الارض بودن رمال باعث تعجب می گردد این است که چرا در دوران ارتقای سطح سواد و آگاهی بشر هنوز بخش قابل توجهی از جامعه به رمالی و دعانویسی و طلسم اعتقاد دارند و وقت و هزینه فراوانی برای آن خرج می کنند؟ چرا در جامعه ای که آموزه های دینی آن هرگونه رمالی را نهی می کند و بدون اساس و پشتوانه می داند، بازهم کسانی که اغلب متشرع هستند، فریفته آن می شوند؟ آیا شرایط اجتماعی و یا خانوادگی و مشکلات مختلف آن افراد مستاصل را به دام رمالان می اندازد و یا داستان چیز دیگری است؟
بشارت یزد به این پرسش ها در گفتگو با یک جامعه شناس، یک کارشناس مذهبی و یک عضو نیروی انتظامی استان پرداخته که در ادامه می خوانیم:
تنگناهای زندگی گاهی اوقات انسان را به بیراهه می کشاند
امام جمعه بخش مرکزی یزد در گفتگو با بشارت یزد در این باره گفت: از قدیم گفته اند هر چیزی که ارزش بیشتری داشته باشد، بدلیجات آن نیز در بازار بیشتر خواهد بود. دعا و توسل نیز از موارد قیمتی زندگی انسان محسوب می شود و چون قیمتی است، بدلیجات آن هم در جامعه وجود دارد. مهم آن است که مردم به توسلات اصیل و ادعیه های معتبر دینی مراجعه کنند نه بدل آن. منتها عده ای نیز هستند که به دلیل جهل به توسلات غیر معتبر اعتماد می کنند. البته بسیاری از مردم نیز به این مسائل باور ندارند و به منابع اصیل رجوع می کنند. در واقع باید گفت ریشه بسیاری از این مسائل جهل است.
آیت الله سید محمد کاظم مدرسی با بیان اینکه تنگناهای زندگی گاهی اوقات انسان را به بیراهه می کشاند، اظهار داشت: تنگناهایی که ممکن است در مسیر زندگی انسان به وجود آید، می تواند باعث انحراف انسان از مسیر درست شود. متاسفانه بشر برای رسیدن به نیازهای دنیوی و رفع آنها، مادیات را لحاظ نمی کند و صرفا می خواهد از طریق معنویات به اهداف دنیوی دست پیدا کند که این مسئله خودش انحراف محسوب می شود.
نائب رئیس شورای حوزه علمیه یزد ادامه داد: دعا و توسل صرفا برای رسیدن به حوائج دنیوی نیست بلکه اساسا دعا و توسل اهدافی دارد که متاسفانه این اهداف برای جامعه تبیین نشده و عده ای فقط جنبه مادی آنرا دنبال می کنند.
مدرسی در ادامه برای تبیین صحبت های خود به ذکر داستانی پرداخت که فردی ساعتش به زمین می خورد و می شکند و برای اینکه ساعتش تعمیر شود، دو رکعت نماز می خواند و انتظارش این بود که بعد از اتمام نماز ساعتش تعمیر شود، در حالی که اسباب دنیوی تعمیر ساعت یعنی مراجعه به تعمیرکار و متخصص را فراموش کرده بود.
امام جمعه بخش مرکزی یزد با خطرناک دانستن این تفکر و رسوخ آن در جامعه، به ارائه راهکارهای خود برای حل بحران اعتماد به رمال ها اشاره و خاطرنشان کرد: استفاده از منابع غنی دین مبین اسلام و اتصال به روحانیت و مرجعیت راستین شیعه می تواند از وقوع مجدد این حوادث جلوگیری کند.
وی همچنین در پاسخ به این سوال که «گاهی اوقات در صدا و سیما نیز برخی کارشناسان مذهبی ادعیه و توسلات برای خانه دار شدن و فرزند دار شدن توصیه می کنند و آیا این ادعیه به تنهایی از اصالت برخوردار است»، افزود: باید به فیزیک و متافیزیک توأمان توجه کرد. همانگونه که نباید اسباب مادی را در دنیا مورد غفلت قرار داد، باید اسباب معنوی را نیز مورد توجه قرار دهیم. دعا اگر بدون توجه به مقدمات و اسباب مادی باشد، به نتیجه ختم نخواهد شد.
امام جمعه بخش مرکزی یزد ادامه داد: در عین حال باید به این نکته نیز توجه داشت که صرف فراهم بودن اسباب مادی و عدم توجه به توسلات معنوی نیز بی فایده خواهد بود.
مدرسی با بیان اینکه فیزیک و متافیزیک در کنار یکدیگر معنا می یابد، افزود: اسباب مادی زمانی صحیح و معتبر است که به ادعیه و توسلات اصیل قرآنی و سیره معصومین مزین باشد.
وی با بیان اینکه تا به حال موردی در صدا و سیما که توجه به معنویات را بدون توجه به مادیات تبلیغ کند، ندیده است، افزود: معنویات و مادیات مکمل یکدیگر هستند.
افراد جامعه مهارت حل مسئله را بیاموزند
معاون اجتماعی فرماندهی نیروی انتظامی استان نیز در این باره به بشارت یزد گفت: ناآگاهی برخی از مردم نسبت به مسائل علمی و دینی و تحصیلات پایین و نداشتن مهارت های زندگی باعث اعتماد به رمال ها، دعانویس ها و افراد سودجو شده است.
سرهنگ محمدرضا مزیدی ادامه داد: نداشتن مهارت حل مسئله در زندگی در مواجهه با مشکلات، یکی از مسائلی است که افراد را درگیر این مسائل می کند. اگر برای یک فرد در جامعه مشکلی ایجاد شد، این فرد به عنوان عضوی از جامعه باید بتواند این مسئله را حل کند و راهکار مورد نظر را پیدا کند و اگر از توان لازم برای حل مشکل برخوردار نبود، باید مشکل خود را با متخصص در میان بگذارد.
وی ادامه داد: بسیاری از افرادی که در دام رمال ها و دعانویس ها گرفتار می شوند، علم دینی ندارند. زود باوری یکی از مشکلاتی است که باعث می شود برخی افراد به مجرمان اعتماد کنند و به سادگی فریب بخورند.
مزیدی با بیان اینکه رمال ها اطلاعات خصوصی افراد را با ترفندهای خاصی از آنها می گیرند و فریب خوردگان تصور می کنند که فرد رمال به احوال آنها واقف است، اظهار کرد: به شهروندان توصیه می کنم که اطلاعات محرمانه خود را در اختیار افراد ناشناس قرار ندهند چراکه ممکن است از این اطلاعات سوء استفاده شود.
معاون اجتماعی نیروی انتظامی یزد مراجعه به متخصصین حوزه های دینی و معنوی را مانع از بروز مجدد این مشکلات می دانست و خاطرنشان کرد: ارتقای سطح آگاهی های عمومی افراد و افزایش سطح مهارت های زندگی و مجهز شدن به علم و مراجعه به مشاوران معتبر و دارای مجوز از مهمترین راهکارها برای جلوگیری از وقوع رویداد هایی از این دست است.
مزیدی در پایان تاکید کرد: از شهروندان تقاضا داریم هر گونه موارد مشکوک را به پلیس گزارش دهند.
خیال پردازی، افراد را در دام رمال ها می اندازد
همچنین در ادامه استاد جامعه شناسی دانشگاه یزد نیز در گفتگو به بشارت یزد اظهار داشت: دلایل مختلفی در مورد گرایش به رمال ها و دعانویس ها وجود دارد که مهمترین دلیل آن جهل علمی است. به قول مالینوفسکی، مردم شناس معروف که گفته بود «انسان ها زمانی به جادو متوسل می شوند که نتوانند سختی های زندگی خود را از طریق و علم دانش مهار کنند». به همین دلیل مهمترین علت گرایش به خرافات، جهل و ناآگاهی مردم و مشکلات ناشی از آن است.
سید علیرضا افشانی ادامه داد: از دلایل دیگری که افراد تصور می کنند با مراجعه به رمال ها می توانند مشکلات خود را حل کنند، این است که قدرت تجزیه و تحلیل مشکلات زندگی را از دست می دهند؛ در واقع برخی افراد در زندگی برای خود یکسری آرزوها تعریف می کنند وقتی نمی توانند به این رویاها و آرزوها برسند طبیعتا خیال و تصور را جایگزین آن می کنند و به همین علت برای دسترسی به آرزوهای ذهنی خود به سراغ آدم هایی می روند که نه در واقعیت بلکه در ذهن و خیال به آنها آرامش می دهند و با وعده برآورده شدن آروزهایشان آنها را فریب می دهند.
عضو هیئت علمی دانشگاه یزد با بیان اینکه بحث ترس و فشارهای ناشی از محیط پیرامون باعث احساس ناامنی و اضطراب می شود، افزود: تجربه نشان داده هر زمان مشکلات انسان زیاد می شود، احساس ترس و ناامنی بر زندگی غلبه کرده و انسان سعی برای از بین این احساس به سراغ خرافه و جادو برود و از آنها برای کاهش اضطراب خود استفاده کند.
عضو کانون تفکر سلامت اجتماعی دانشگاه یزد با اشاره به اینکه برخی از افراد هم برای خوش گذرانی و لذت طلبی به سراغ رمال ها می روند، در خصوص راهکار خود برای مبارزه با این پدیده اظهار داشت: هیچ راهی بهتر از آموزش علمی برای مقابله با رمال ها وجود ندارد که به ویژه این آموزش باید به گروه های اجتماعی دارای تحصیلات پایین تر انجام شود.
