حیات و تمدن یزد در خطر نابودی است

بهره برداری از معدن مس دره زرشک در استان یزد و نگرانی فعالان محیط زیست و دلسوزان این استان مورد توجه رسانه ملی قرار گرفت؛ آخرین اپیزود از برنامه «طبیعت ۳۶۰» شبکه دو سیما در حالی به بررسی کامل پیامدهای محیط زیستی و نظرات کارشناسی در خصوص بهره برداری از این معدن اختصاص یافت که مسئولان استان یزد نه تنها توجهی به این نگرانی ها در داخل و خارج استان نشان نمی دهند؛ بلکه حتی حاضر به حضور یا گفتگوی تلفنی در برنامه تهیه شده توسط رسانه ملی جهت بررسی کارشناسی پیامد های بهره برداری از معدن مس دره زرشک با حضور نماینده سازمان محیط زیست کشور نیز نشدند و این  موضوع موجب انتقاد مجری برنامه از مسئولان این استان شد.

به گزارش بشارت یزد، در خواست بهره برداری از معدن مس دره زرشک از دهه ۸۰ تا کنون همواره فعالان و دلسوزان محیط زیست و منابع آبی یزد را دچار نگرانی کرده است؛ درخواستی که هر چند با مخالفت صریح سازمان حفاظت از محیط زیست و وزارت نیرو و دستگاه های مسئول در حوزه های مربوط به آب و محیط زیست استان یزد مواجه شده است اما هم چنان هر چند وقت یکبار در شکل و قالبی جدید از سمت یکی از مسئولان یا متقاضیان بهره برداری از این معدن و در محفل و جلسات گوناگون مربوط به امور استان یزد مطرح می شود و موجب نگرانی فعالان محیط زیست و دلسوزان منابع آبی و گونه های ارزشمند گیاهی و جانوری استان یزد می شود. 

شیرکوه یکی از ۱۵۱۵ قله زیبا دنیا در خطر نابودی برای مس

آخرین قسمت از برنامه «طبیعت ۳۶۰» شبکه دو صدا وسیما که سه شنبه ۱۷ آبان ماه روی آنتن این شبکه رفت به بررسی و بحث در خصوص دغدغه فعالان محیط زیستی یزد بابت بهره برداری از معدن مس دره زرشک اختصاص یافت و مجری در آغاز برنامه با اعلام موضوع بحث این قسمت از برنامه گفت: معدن مس دره زرشک واقع در ارتفاعات شیرکوه تفت است؛ شیرکوه قله ای است ارزشمند که جز ۱۵۱۵ قله زیبای دنیا محسوب می شود و ارتفاع این کوه حدود ۴۰۷۵ متر است»

کل و بز، گربه پالاس، پلنگ، کفتار، قوچ و میش مهم تر است یا مس؟

وی افزود: این قله در سال ۱۳۹۸ به پناهگاه حیات وحش تبدیل شده است و زیستگاه گونه های ارزشمندی چون  کل و بز، گربه پالاس، پلنگ، کفتار، قوچ و میش و… که با توجه به ارتفاع و برفی که روی این کوه می نشیند، شاید وجود آن در استان یزد چندان باور کردنی نباشد.

بسیاری از قنات های استان از شیرکوه تغذیه میکنند

مجری برنامه طبیعت ۳۶۰ در ادامه با بیان اینکه گفته می شود تعداد زیادی قنات و منابع آبی استان وابسته به این منطقه است گفت: بسیاری از این قنات ها به طور مشخص وابسته به قله شیرکوه هستند که زمان زیادی از سال برف این قله را پوشانده است.

وی در ادامه با تاکید بر اینکه هیچکس مخالف استفاده از ثروت ملی و معدن نیست، اظهار داشت: اما ضوابط محیط زیستی را باید رعایت کنیم.

مجری این برنامه همچنین با اشاره به تبصره ۵ ماده ۲۴ قانون معادن گفت: طبق این تبصره هر کس بخواهد از معدنی بهره برداری کند باید در خواست را به سازمان محیط زیست ارائه کند و در صورت مخالفت این سازمان، بهره بردار می تواند تا ۱۵ روز اعتراض خود را ارائه کند و موضوع از طریق استانداری استانی که معدن در آن واقع شده است همراه با روسای ادارات و ارگان های مختلف آن استان مورد بحث قرار گرفته و در این مورد تصمیم می گیرند و اینجا دیگر سازمان محیط زیست در آن استان تنها یک رای دارد و همیشه بیم آن می رود که موضوع همیشه به نفع معادن تمام شود.

معدن مس دره زرشک هرگز مجوز بهره برداری نداشته است

مجری در ادامه با تاکید بر اینکه معدن مس دره زرشک در طول این سال ها که مورد بحث بوده است هرگز مجوزی دریافت نکرده است، گفت: همواره در این سالها فعالان محیط زیستی در خصوص بهره برداری از این معدن نگرانی هایی داشته اند. در سال ۱۳۹۸ نیز این منطقه به        پناهگاه حیات وحش و منطقه حفاظت شده تبدیل شده است و مطابق قانون وقتی منطقه ای به عنوان منطقه حفاظت شده تشخیص داده شود دیگر امکان احداث معدن جدیدی در آن منطقه نیست؛ معادنی که از قبل فعال بوده اند نیز امکان تعطیلی آنها وجود ندارد. لذا با توجه به این نکته در خواست بهره برداری معدن مس دره زرشک دیگر امکان پذیر نیست و موضوع باید مختومه شود اما در عمل در خصوص این معدن این اتفاق رخ نداده و عده ای هم چنان در تلاش جدی برای شروع کار بهره برداری از این معدن هستند و فعالان محیط زیستی نیز به همین سبب نگران هستند.

معادن فلزی در هر نقطه ای باشند برداشتشان منوط به ارائه طرح ارزیابی است

نماینده سازمان محیط زیست دکتر والی نیز در این برنامه با تاکید بر اینکه معدن مس دره زرشک در منطقه حفاظت شده محیط زیست قرار ندارد، اظهار داشت: معادن فلزی مشمول ارائه طرح ارزیابی برای برداشت هستند و در خصوص معدن مس دره زرشک این ارزیابی یا انجام نشده و یا نتیجه نهایی آن مورد مخالفت قرار رفته است.

نابودی آب های زیر زمین تا شعاع ۱۰ کیلومتری پیامد نخست بهره برداری از معدن مس

رئیس انجمن آبخیز داری ایران نیز در گفتگوی تلفنی این برنامه حاضر شد و گفت: واقعیت این است که در کشورمان همیشه صحبت از مدیریت جهانی در حوزه آبخیز داری می شود ولی وقتی فعالیت های مربوط به معادن و معدن کاوی در حوزه تشخیص آبخیزداری نمی رود مشکلات بسیاری پدید می آید و در اکثر استان ها معادن بر اساس اصول زیست محیطی پیش نمی روند. در مورد معدن مس دره زرشک مطالعات بسیاری در سالیان گذشته انجام شده است و بسیاری از آنها نیز در رابطه با موضوع آب و آبخیزداری بوده است. واقعیت این است که حتی اگر تمام قواعد محیط زیستی نیز در خصوص بهره برداری از این معدن رعایت شود که نمی شود، باید جهت برداشت از این معدن به عمق ۳۰۰ متر در یک شعاع نزدیک به یک کیلومتری در این منطقه حفاری انجام شود و اتفاقی که در نتیجه این حفاری رخ می دهد این است که در محدوده ۵ تا ۱۰ کیلومتری این منطقه تمام منابع آب های زیرزمینی خشک خواهد شد که این میزان اصلا میزان کمی از آب نیست و هزینه ای که بابت این موضوع به منطقه تحمیل خواهد شد به هیچ وجه قابل قیاس با منافع بهره برداری از این معدن نیست و هزینه بسیار سنگین خواهد بود.

اگر شیرکوه نبود حیات و تمدن در یزد شکل نمی­گرفت

علی طالبی در ادامه با تاکید بر اینکه ارتفاعات شیرکوه نقش اساسی در حیات تمدن یزد دارد، گفت: اگر این قله مهم نبود اصلا حیات در این منطقه شکل نمی گرفت و این قله به دو دلیل موجب حیات در منطقه شده است یکی ارتفاعی که ایجاد شده و باعث شده است بارندگی حدود ۳۰۰ میلی متری در این منطقه را شاهد باشیم و دوم سازندی که در بافت گرانیتی و آهکی یک ابرفت غنی را از تفت تا اردکان ایجاد کرده است؛ لذا شیرکوه منبع تولید آب و حیات در دشت اردکان است که ۱ میلیون جمعیت انسانی را در خود جای داده است. هرگونه دخالت غیراصولی مانند معدن مس دره زرشک به راحتی منابع آب را نابود می کند و این با صرف نظر از تبعات شیمیایی است که به علت به کاری گیری ۲۰ میلیارد لیتر اسید سولفریک جهت استخراج در این معدن به کار خواهد رفت و این میزان اسید به راحتی تمام اکوسیستم منطقه را نابود می کند. یعنی کسی که دنبال بهره برداری از این معدن است میخواهد یک در آمدی ایجاد کند ولی تمام آینده سرزمین را نابود می کند. ما با معدن مخالف نیستیم با احداث غیر اصولی مخالفیم.

مسئولان و عوامل شرکت مس حاضر به پاسخگویی نشدند

استاندار یزد، مجری طرح معدن، خانه معدن یزد، مشاور پروژه، آب منطقه ای استان، وزارت صنعت، معدن و تجارت (و سازمان صمت یزد) از جمله دعوت شدگان این برنامه بودند که مجری از پاسخگو نبودن و حاضر نشدن آنها در برنامه گلایه کرد. همین بیانگر فشار بر منتقدین برای بیان نظرات کارشناسی (مخالفت با بهره برداری) درباره این معدن است درحالی که موافقین معدن در این زمینه بدون محدودیت سخن می گویند از جمله سخنان استاندار یزد در نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان که مشروح آن در سایت یزدانه منتشر شده است.

سخنان استاندار یزد در نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی یزد: «بزرگترین ذخایر مس در استان یزد وجود دارد. این ذخایر در صورت بهره برداری معادل دو برابر حجم صادرات استان ظرفیت اضافه می کند. این ظرفیت در هر استان دیگری که بود نمی گذاشتند که معطل بماند. جالب است مخالفان می گویند منابع آب را خشک می کند؛ بنده می گویم این منابع آب را نشان بدهید که بروم به این مردم آب بدهم. رفته ام ۱۴۰ میلیارد تومان شبکه ایجاد کرده ام برای آب ولی آبی نیست که داخل این چاه ریخته شود. روستایی که در هفته دو ساعت آب دارد ولی می گویند ۱۲ میلیون متر مکعب آب دارد، می گوییم این آب را نشان ما بدهید برویم برداشت کنیم؛ کو؟ بعد جالب است ۱۵ هزار میلیارد تومان در سال اول حجم سرمایه گذاری است که می تواند برای بهره برداری از معادن مس انجام شود.

صنعت مس، پیشران بسیاری از صنایع هایتک هست؛ امروزه برخی می گویند ما طلا نمی خواهیم و اگر مس جایی وجود دارد باید آن را برداشت کنیم. این معادن را می توانیم با ملاحظات زیست محیطی برداشت کنیم؛ همانطور که در دنیا در دل جنگل دارند برداشت می کنند. یکی از مواردی که باید در استان دنبال کنیم این است که برویم این مشکلاتی که در این خصوص وجود دارد را در تعامل با بخش معدن حل کنیم.»